moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Wojny algorytmów

Wykorzystuje się ją w działaniach wywiadowczych, w systemach dowodzeniach, dronach, pojazdach… Testuje w pilotowaniu myśliwców! Sztuczna inteligencja jest stosowana we wszystkich domenach operacji militarnych – na lądzie, morzu, w powietrzu, kosmosie i cyberprzestrzeni. I choć jej szybki rozwój budzi zarówno uznanie, jak i niepokój, jedno jest pewne: coraz szersze wykorzystanie AI do celów militarnych to proces nie do zatrzymania.

Informatyka jest wykorzystywana w różnych dziedzinach od kilkudziesięciu lat, a komputery stały się elementem codziennego życia. Za przełomowe uchodzą w tej dziedzinie wynalezienie mikroprocesora, Internetu czy komputera osobistego. Kolejnym z nich jest właśnie sztuczna inteligencja, czyli Artificial Intelligence, której pojawienie wieszczyli twórcy literatury science fiction. Czym jest AI? Jedna z definicji określa ją jako dziedzinę informatyki, która zajmuje się systemami komputerowymi wspierającymi podejmowanie decyzji na podstawie wielkich ilości danych, zwykle z różnych źródeł. Według innej jest to system będący w stanie postrzegać swoje środowisko i podejmować działania, aby zmaksymalizować szanse na pomyślne osiągnięcie swoich celów. Jednocześnie potrafi on interpretować i analizować dane w taki sposób, żeby się uczyć i dostosowywać w miarę upływu czasu. Podstawą AI są zdolności systemów do tworzenia interakcji między algorytmami, które działają podobnie jak sieci neuronowe ludzkiego mózgu.

Zdolność do analizy dużej ilości informacji sprawiła, że jednym z pierwszych obszarów, w których zaczęto wykorzystywać możliwości AI, stała się obronność. O tym, jak nieocenione są to umiejętności, przekonali się boleśnie Amerykanie podczas zamachów terrorystycznych z 11 września 2001 roku. Po pewnym czasie okazało się, że w danych wywiadowczych pozyskanych z różnych źródeł, w tym wywiadu elektronicznego, były wskazówki o przygotowywanym przez Al-Kaidę ataku na terenie Stanów Zjednoczonych. Wąskim gardłem okazał się wówczas brak tłumaczy i analityków znających język arabski. W USA wyciągnięto wnioski i postawiono na AI. Dzięki wykorzystaniu jej analiz amerykańscy wojskowi i polityczni decydenci na wiele miesięcy przed 24 lutego 2022 roku zyskali pewność, że Rosja dokona agresji na Ukrainę. Amerykanie mogli więc uprzedzić sojuszników o planach Kremla.

Poza wywiadem AI jest wykorzystywana w dowodzeniu, gdzie oparte na niej systemy mogą wygenerować różne warianty działań na poziomach od taktycznego do strategicznego. Pierwszym wielkim konfliktem z szerokim wykorzystaniem AI jest trwająca już drugi rok wojna w Ukrainie. Oprócz analiz wspierających planowanie działań militarnych AI okazuje się przydatna w rozpoznaniu, pozwala bowiem szybko identyfikować i śledzić cele. W technologię tę wyposażany jest sprzęt używany bezpośrednio na polu bitwy. Niedawno dziennik „The New York Times” w artykule poświęconym walce elektronicznej w tym konflikcie przytoczył przykład jednego z zastosowań. Gdy Rosjanie zaczęli skutecznie zagłuszać nawigację satelitarną dronów niemieckiej firmy Quantum Systems, jej specjaliści przygotowali oprogramowanie oparte na AI, działające jako „swego rodzaju dodatkowy pilot”.

Systemy bezzałogowe, drony i roboty jest to sfera, w której sztuczna inteligencja będzie najszybciej stosowana powszechnie. Wojskowi chcą, żeby sprzęt, w którym zastosowano sztuczną inteligencję, był coraz szerzej wprowadzany do armii i żeby działał autonomicznie, wykonując niebezpieczne zadania, co ograniczy straty w ludziach. Brytyjczycy opracowują więc wyposażone w AI psy roboty do wykrywania ładunków wybuchowych, które w przyszłości w tych niebezpiecznych operacjach będą mogły zastąpić saperów. Niepotrzebujące operatorów „myślące” pojazdy robotyczne, które analizując sytuację, mogą, na przykład, zmieniać trasę, by ominąć nową przeszkodę, zaczynają być używane w transporcie zaopatrzenia. Logistyka stanowi obszar, gdzie AI już jest wykorzystywana do usprawnienia bieżącej obsługi systemów uzbrojenia. Dzięki temu podniesiono chociażby poziom gotowości operacyjnej statków powietrznych. AI pojawiła się też w szkoleniu wojsk. Dzięki niej symulacje komputerowe stały się bardziej realistyczne.

Tymczasem Amerykanie poszli krok dalej. Ujawnili, że ich siły powietrzne pozwoliły AI pilotować samolot myśliwski. Niemniej jednak autonomiczne systemy uzbrojenia wzbudzają najwięcej kontrowersji moralnych i etycznych. Istnieją obawy, że sposób „myślenia” AI może być odmienny od ludzkiego, może ona też źle zinterpretować jakąś sytuację. Wskutek tego jej działania na polu walki mogą być niekontrolowane i nieprzewidywalne.

AI podejmuje decyzje na podstawie analiz, a od człowieka najbardziej odróżnia ją brak intuicji. To może rodzić zagrożenia. Przed kilkoma miesiącami pojawiła się informacja potwierdzająca obawy części ekspertów. Podczas testów w USA sztuczna inteligencja, która była nagradzana za udaną misję, chciała wyeliminować operatora, ponieważ uznała go za przeszkodę w skutecznym wykonaniu wyznaczonego zadania. Obawy dotyczące użycia AI w systemach bojowych są jednak nie tylko natury moralnej, lecz także praktycznej. Jak każdy system komputerowy, sztuczna inteligencja może być zaatakowana przez hakerów, uszkodzona lub nawet przejęta i użyta przeciwko jej twórcom.

Mimo istniejących zastrzeżeń i wątpliwości proces coraz szerszego wykorzystania AI do celów militarnych już jest nie do zatrzymania. Technologia ta jest i będzie rozwijana, gdyż w założeniach ma zapewnić dominację na polu walki. Już wykorzystuje się ją w systemach dowodzenia i wczesnego ostrzegania. Dzięki niej można odkryć słabe punkty własnego systemu obronnego i luki w nim u przeciwnika. AI może też być przydatnym narzędziem w działaniach psychologicznych z wykorzystaniem Internetu – może rozwijać propagandę i dezinformację.

Dużym wyzwaniem dla państw zachodnich będzie stworzenie zasad dotyczących autonomicznych systemów uzbrojenia, określenie maksymalnych granic ich swobody decyzyjnej, tak aby zachowując kontrolę nad nimi, nie uczynić ich nieskutecznymi. Zwłaszcza że potencjalni rywale Zachodu nie mają dylematów moralnych i skłonni są do podejmowania większego ryzyka, co daje im pewną przewagę. Wielką niewiadomą jest przyszłość i dalszy rozwój AI. To rodzi pytanie, czy faktycznie nastąpi taka ewolucja maszyn, że z czasem zyskają one samoświadomość i staną się zagrożeniem dla ludzi.

Tadeusz Wróbel , publicysta „Polski Zbrojnej”

autor zdjęć: 15 BZ

dodaj komentarz

komentarze


Polskie siły zbrojne stawiają na nowoczesność
Loty szkoleniowe na F-16 wstrzymane do odwołania
Cena wolności. Powstańcze wspomnienia
Spotkanie Trump-Nawrocki
Drony w ofensywie
Premier Tusk: MSPO robi wrażenie
Nowelizacja ustawy o obronie z podpisem prezydenta
Duże osiągnięcie polskich skoczków
Baobab z miotaczem
Klucz do bezpieczeństwa
Radary, które widzą wszystko
Czas nowych inwestycji
Modernizacja F-16 w polskich zakładach wojskowych
Skorzystaj z szansy na zostanie oficerem
Triumf żołnierzy-lekkoatletów
Polsko-koreańska spółka będzie produkować rakiety do wyrzutni Homar-K
Dron-śmigłowiec dla marynarki
Nie tylko K9. Koreańska oferta dla WOT-u
Polska i Szwecja, razem na rzecz bezpieczeństwa
Wicepremier Kosiniak-Kamysz rozmawia o technologiach nuklearnych
Szczyt przywódców ws. Ukrainy
Strategiczne partnerstwo Polski i Kanady
Z najlepszymi na planszy
MON rozpoczyna współpracę z Ligą Obrony Kraju
Huta Stalowa Wola na MSPO
Pilica+ coraz bliżej
Nietypowa premiera targowa
Drones on the Offensive
Tuga – postrach dronów
Szczelna sieć dla Tarczy
NATO ćwiczy na Bałtyku. Z polskim udziałem
Informacja geoprzestrzenna na współczesnym polu walki
Na motocyklach śladami historii
Startuje „Żelazny obrońca”
Norwegowie budują na polskim poligonie
Zwycięska batalia o stolicę
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Detect & Classify: satelity z AI
Banki – nowi partnerzy PGZ-etu
Kadeci będą się uczyć obsługi dronów
Relokacja wojsk na Podkarpaciu
Niemiecki plan zniszczenia Polski
Wyczekiwane przyspieszenie
Kikimora o wielu twarzach
Awaryjne lądowanie wojskowego śmigłowca
Wielkie zbrojenia za Odrą
Westerplatte, 1 września 1939. Pamiętamy!
Świetne występy polskich żołnierzy
31 Baza Lotnictwa Taktycznego apeluje do mediów
Brytyjczycy żegnają Malbork
Premierowe strzelania Spike’ami z Apache’ów
Akt oskarżenia w sprawie planu „Warta”
Najmłodszy w rodzinie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Ćwicz w szkole jak w wojsku!
Beret „na rekinka” lub koguta
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Nowość Grupy WB na MSPO 2025: robot kroczący
Nowe wcielenie Herona. Tym razem dla batalionu
Lepsza efektywność
„Road Runner” w Libanie
Skoordynowane zarządzanie w kryzysie
Małopolscy terytorialsi tym razem walczyli z suszą
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Inowrocławscy saperzy z misją na południu
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
Polski żołnierz pobił w Chinach rekord świata
Amerykańsko-rosyjski szczyt na Alasce
Wojskowi szachiści z medalem NATO
Premier i szefowa UE na granicy w Krynkach
Na otwartym morzu mierzą daleko!
Czarna skrzynka F-16 w rękach śledczych
Prezydent Nawrocki: Wieluń to symbol cierpienia
„Był twarzą sił powietrznych”
Pancerna pięść
Szef MON-u upamiętnił pierwszych poległych w II wojnie
Zakupy według potrzeb
Grot A3 w drodze do linii
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Polski udział w produkcji F-16 i F-35
Szef Sztabu Generalnego: MSPO przykładem rewolucji dronowej
Hekatomba na Woli
Dwie agresje, dwie okupacje
Orlik na Alfę
Trenują przed „Zapadem ‘25”
Śmierć pilota F-16. Trwa badanie przyczyn wypadku
Nocne ataki na Ukrainę

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO