moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Wojny algorytmów

Wykorzystuje się ją w działaniach wywiadowczych, w systemach dowodzeniach, dronach, pojazdach… Testuje w pilotowaniu myśliwców! Sztuczna inteligencja jest stosowana we wszystkich domenach operacji militarnych – na lądzie, morzu, w powietrzu, kosmosie i cyberprzestrzeni. I choć jej szybki rozwój budzi zarówno uznanie, jak i niepokój, jedno jest pewne: coraz szersze wykorzystanie AI do celów militarnych to proces nie do zatrzymania.

Informatyka jest wykorzystywana w różnych dziedzinach od kilkudziesięciu lat, a komputery stały się elementem codziennego życia. Za przełomowe uchodzą w tej dziedzinie wynalezienie mikroprocesora, Internetu czy komputera osobistego. Kolejnym z nich jest właśnie sztuczna inteligencja, czyli Artificial Intelligence, której pojawienie wieszczyli twórcy literatury science fiction. Czym jest AI? Jedna z definicji określa ją jako dziedzinę informatyki, która zajmuje się systemami komputerowymi wspierającymi podejmowanie decyzji na podstawie wielkich ilości danych, zwykle z różnych źródeł. Według innej jest to system będący w stanie postrzegać swoje środowisko i podejmować działania, aby zmaksymalizować szanse na pomyślne osiągnięcie swoich celów. Jednocześnie potrafi on interpretować i analizować dane w taki sposób, żeby się uczyć i dostosowywać w miarę upływu czasu. Podstawą AI są zdolności systemów do tworzenia interakcji między algorytmami, które działają podobnie jak sieci neuronowe ludzkiego mózgu.

Zdolność do analizy dużej ilości informacji sprawiła, że jednym z pierwszych obszarów, w których zaczęto wykorzystywać możliwości AI, stała się obronność. O tym, jak nieocenione są to umiejętności, przekonali się boleśnie Amerykanie podczas zamachów terrorystycznych z 11 września 2001 roku. Po pewnym czasie okazało się, że w danych wywiadowczych pozyskanych z różnych źródeł, w tym wywiadu elektronicznego, były wskazówki o przygotowywanym przez Al-Kaidę ataku na terenie Stanów Zjednoczonych. Wąskim gardłem okazał się wówczas brak tłumaczy i analityków znających język arabski. W USA wyciągnięto wnioski i postawiono na AI. Dzięki wykorzystaniu jej analiz amerykańscy wojskowi i polityczni decydenci na wiele miesięcy przed 24 lutego 2022 roku zyskali pewność, że Rosja dokona agresji na Ukrainę. Amerykanie mogli więc uprzedzić sojuszników o planach Kremla.

Poza wywiadem AI jest wykorzystywana w dowodzeniu, gdzie oparte na niej systemy mogą wygenerować różne warianty działań na poziomach od taktycznego do strategicznego. Pierwszym wielkim konfliktem z szerokim wykorzystaniem AI jest trwająca już drugi rok wojna w Ukrainie. Oprócz analiz wspierających planowanie działań militarnych AI okazuje się przydatna w rozpoznaniu, pozwala bowiem szybko identyfikować i śledzić cele. W technologię tę wyposażany jest sprzęt używany bezpośrednio na polu bitwy. Niedawno dziennik „The New York Times” w artykule poświęconym walce elektronicznej w tym konflikcie przytoczył przykład jednego z zastosowań. Gdy Rosjanie zaczęli skutecznie zagłuszać nawigację satelitarną dronów niemieckiej firmy Quantum Systems, jej specjaliści przygotowali oprogramowanie oparte na AI, działające jako „swego rodzaju dodatkowy pilot”.

Systemy bezzałogowe, drony i roboty jest to sfera, w której sztuczna inteligencja będzie najszybciej stosowana powszechnie. Wojskowi chcą, żeby sprzęt, w którym zastosowano sztuczną inteligencję, był coraz szerzej wprowadzany do armii i żeby działał autonomicznie, wykonując niebezpieczne zadania, co ograniczy straty w ludziach. Brytyjczycy opracowują więc wyposażone w AI psy roboty do wykrywania ładunków wybuchowych, które w przyszłości w tych niebezpiecznych operacjach będą mogły zastąpić saperów. Niepotrzebujące operatorów „myślące” pojazdy robotyczne, które analizując sytuację, mogą, na przykład, zmieniać trasę, by ominąć nową przeszkodę, zaczynają być używane w transporcie zaopatrzenia. Logistyka stanowi obszar, gdzie AI już jest wykorzystywana do usprawnienia bieżącej obsługi systemów uzbrojenia. Dzięki temu podniesiono chociażby poziom gotowości operacyjnej statków powietrznych. AI pojawiła się też w szkoleniu wojsk. Dzięki niej symulacje komputerowe stały się bardziej realistyczne.

Tymczasem Amerykanie poszli krok dalej. Ujawnili, że ich siły powietrzne pozwoliły AI pilotować samolot myśliwski. Niemniej jednak autonomiczne systemy uzbrojenia wzbudzają najwięcej kontrowersji moralnych i etycznych. Istnieją obawy, że sposób „myślenia” AI może być odmienny od ludzkiego, może ona też źle zinterpretować jakąś sytuację. Wskutek tego jej działania na polu walki mogą być niekontrolowane i nieprzewidywalne.

AI podejmuje decyzje na podstawie analiz, a od człowieka najbardziej odróżnia ją brak intuicji. To może rodzić zagrożenia. Przed kilkoma miesiącami pojawiła się informacja potwierdzająca obawy części ekspertów. Podczas testów w USA sztuczna inteligencja, która była nagradzana za udaną misję, chciała wyeliminować operatora, ponieważ uznała go za przeszkodę w skutecznym wykonaniu wyznaczonego zadania. Obawy dotyczące użycia AI w systemach bojowych są jednak nie tylko natury moralnej, lecz także praktycznej. Jak każdy system komputerowy, sztuczna inteligencja może być zaatakowana przez hakerów, uszkodzona lub nawet przejęta i użyta przeciwko jej twórcom.

Mimo istniejących zastrzeżeń i wątpliwości proces coraz szerszego wykorzystania AI do celów militarnych już jest nie do zatrzymania. Technologia ta jest i będzie rozwijana, gdyż w założeniach ma zapewnić dominację na polu walki. Już wykorzystuje się ją w systemach dowodzenia i wczesnego ostrzegania. Dzięki niej można odkryć słabe punkty własnego systemu obronnego i luki w nim u przeciwnika. AI może też być przydatnym narzędziem w działaniach psychologicznych z wykorzystaniem Internetu – może rozwijać propagandę i dezinformację.

Dużym wyzwaniem dla państw zachodnich będzie stworzenie zasad dotyczących autonomicznych systemów uzbrojenia, określenie maksymalnych granic ich swobody decyzyjnej, tak aby zachowując kontrolę nad nimi, nie uczynić ich nieskutecznymi. Zwłaszcza że potencjalni rywale Zachodu nie mają dylematów moralnych i skłonni są do podejmowania większego ryzyka, co daje im pewną przewagę. Wielką niewiadomą jest przyszłość i dalszy rozwój AI. To rodzi pytanie, czy faktycznie nastąpi taka ewolucja maszyn, że z czasem zyskają one samoświadomość i staną się zagrożeniem dla ludzi.

Tadeusz Wróbel , publicysta „Polski Zbrojnej”

autor zdjęć: 15 BZ

dodaj komentarz

komentarze


Defender dla oryginalnych i użytecznych
W Sejmie o rosyjskich dronach nad Polską
„Saber Junction” – gotowi do obrony
Prezydent: to bezprecedensowy moment w historii NATO i Polski
Nocne ataki na Ukrainę
Laury MSPO przyznane
Świetne występy polskich żołnierzy
Premier: prowokacja bez precedensu
Rosyjskie drony spowodowały zniszczenia
Trenują przed „Zapadem ‘25”
Wojsko i policja odnajdują szczątki kolejnych dronów
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
Triumf żołnierzy-lekkoatletów
Szwecja kupuje Pioruny!
Sikorski: potrzebujemy ściany antydronowej
Dwie agresje, dwie okupacje
Wojskowi szachiści z medalem NATO
Orlik na Alfę
Cena wolności. Powstańcze wspomnienia
Prezydent przestrzega przed rosyjską dezinformacją
Hekatomba na Woli
Polski żołnierz pobił w Chinach rekord świata
Pogrzeb ofiar rzezi wołyńskiej
Nagrody MSPO 2025 cz. 4
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Żandarmeria skontroluje także cywilów
Black Hawki nad Warszawą
Premier: Sytuacja wydaje się być pod kontrolą
Certyfikacja „Dwunastki” na XII zmianę do Libanu
Beret „na rekinka” lub koguta
Szef MON-u: Panujemy nad sytuacją, apeluję o spokój
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Pożegnanie z Columbią
Drony zestrzelone. Trwają poszukiwania szczątków maszyn
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Road Runner” w Libanie
Nawrocki: zdaliśmy test wojskowy i test solidarności
Ograniczenia w ruchu lotniczym na wschodzie Polski
Brytyjczycy żegnają Malbork
Polska zwiększy produkcję amunicji artyleryjskiej
NATO – jesteśmy z Polską
Niemiecki plan zniszczenia Polski
Wielkie zbrojenia za Odrą
Święto Wojsk Lądowych
Sojusznicy wysyłają dodatkowe wojska
Z najlepszymi na planszy
Zwycięska batalia o stolicę
Terytorialsi w Pieninach
Premier do pilotów: Jesteście bohaterami
Największy transport Abramsów w tym roku
„Żelazny obrońca” na Bugu
Już mają brąz, a mogą mieć złoto!
Terytorialsi na pętli
Tukan na smyczy
Bumar-Łabędy szykują się do produkcji K2
Żołnierze USA i Bradleye jadą do Polski
Dobre wieści o Muzeum Wojska Polskiego
K9 ładowane z automatu
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
NATO uruchamia „Wschodnią Straż”
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Szkolenia antydronowe tylko w Polsce
„Nieustraszony Rekin” na wodach Bałtyku
Nagrody MSPO – za uniwersalność konstrukcji
Kuna na poligonie
Nielegalny skład amunicji został zlikwidowany
Defendery skompletowane
Informacja geoprzestrzenna na współczesnym polu walki
Grupa E5 o bezpieczeństwie wschodniej flanki NATO

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO