Phishing, kradzież tożsamości, wyłudzanie poufnych danych, dezinformacja, fake newsy, cyberprzemoc – to tylko część zagrożeń, jakie niesie ze sobą nierozważne korzystanie z internetu i urządzeń elektronicznych. O tym, jak zadbać o bezpieczeństwo w sieci, uczyli się uczestnicy szkolenia z zakresu tzw. cyberhigieny, zorganizowanego w ramach programu „W gotowości”.

  Zdjęcie ilustracyjne

Do sobotnich szkoleń, które rozpoczęły się o ósmej rano w siedzibie 16 Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej i na terenie 4 Regionalnej Bazy Logistycznej we Wrocławiu, przystąpiło 80 osób. - Szkolimy przez cały weekend. Liczba chętnych, którzy się zgłosili trzy- czy czterokrotnie przekroczyła liczbę miejsc, dlatego stworzyliśmy listy rezerwowe – mówi ppłk. Paweł Baron, dowódca 161 Batalionu Lekkiej Piechoty 16DBOT.

Jak podkreśla, bardzo cieszy go duże zainteresowanie Polaków szkoleniami w ramach programu „W gotowości”. - Pokazuje to, że ludzie chcą być świadomi. Nie polegać tylko na wojsku czy innych służbach, ale też samodzielnie brać odpowiedzialność za własne bezpieczeństwo – dodaje ppłk. Baron.

Być przygotowanym

Pani Małgorzata, mieszkanka Wrocławia, wybrała zajęcia z zakresu cyberhigieny. Jak mówi, chciała więcej dowiedzieć się na ten temat, tym bardziej, że nieraz miała już do czynienia z niepokojącymi zachowaniami w sieci. - Dosłownie dwa dni temu odebrałam telefon od obcokrajowca ze wschodnim akcentem, który podszywał się pod pracownika banku. Wmawiał mi, że ktoś wziął kredyt na moje nazwisko – opowiada wrocławianka.

Jak dodaje, na szczęście było to niemożliwe, bo ma zastrzeżony PESEL i oszust zrozumiał, że nic u niej nie zyska. - Staram się być przygotowana, ale właśnie takie sytuacje utwierdzają mnie w przekonaniu, że warto się szkolić i mieć rękę na pulsie - tłumaczy pani Małgorzata.

Zajęcia z zakresu cyberhigieny prowadzili wojskowi specjaliści z Eksperckiego Centrum Szkolenia Cyberbezpieczeństwa w Warszawie. Uczestnicy szkolenia poznawali podstawowe zasady bezpieczeństwa danych, zabezpieczania loginów, haseł, poczty, przeglądarki internetowej, telefonu, laptopa i innych urządzeń elektronicznych. Dowiedzieli się też m.in. o głównych rodzajach ataków hakerskich oraz zagrożeniach wynikających z fake newsów czy sztucznej inteligencji.

Jak tłumaczył por. Dawid Sobczyk z ECSC, kradzieże danych i środków finansowych, takie jak choćby phishing, czyli podszywanie się pod instytucje finansowe, kreowanie fałszywych linków i stron internetowych, to dość typowe zagrożenia, których duża część społeczeństwa jest świadoma. - Natomiast nie każdy wie, że cyberprzestępcy mogą przejmować i wykorzystywać do własnych celów nie tylko laptop czy telefon, ale także przedmioty codziennego użytku jak lodówki, telewizory czy odkurzacze z dostępem do internetu – mówił oficer.

Wyjaśniał, że cyberprzestępcy tworzą w ten sposób botnet - sieć zainfekowanych urządzeń, nad którymi sprawują zdalną kontrolę i używają ich do przeprowadzania ataków, np. na strony instytucji czy do kradzieży danych. W ramach kursu mówiono także o użyciu sztucznej inteligencji do dezinformacji i jak ją rozpoznać.

- Jednym ze słynnych przykładów użycia AI dla kreowania deep fake była choćby „kapitulacja” wygłoszona przez Wołodymyra Zełenskiego w pierwszych tygodniach wojny na Ukrainie. Było to oczywiście oszustwo, by zasiać ferment wśród Ukraińców i zyskać przewagę – tłumaczył por. Sobczyk.

W ramach sobotniego szkolenia kilkudziesięciu uczestników zamiast cyberhigieny postawiło na zajęcia z zakresu bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych. Szkolenie obejmowało podstawy pierwszej pomocy, m.in. resuscytacji krążeniowo-oddechowej i użycia defibrylatora AED. Uczono się także zasad zachowania w przypadku ewakuacji, m.in. pakowania plecaka ewakuacyjnego oraz rozpoznawania alarmów i odpowiedniej reakcji na nie. Ze względu na bardzo duże zainteresowanie szkoleniami „W gotowości” dolnośląscy terytorialsi zorganizują dodatkowe zajęcia także w niedzielę 7 grudnia. Będzie to szkolenie z zasad bezpieczeństwa.

Pilotaż #wGotowości

Prowadzone obecnie zajęcia są pilotażem programu „W gotowości”. Pełna oferta darmowych i dobrowolnych szkoleń dla obywateli będzie dostępna w nowym roku. Uczestnicy mogą wybrać zajęcia z dwóch głównych ścieżek szkoleniowych. Jedną z nich jest „Odporność”, czyli szkolenia skierowane do wszystkich obywateli, w tym pracowników instytucji publicznych. Obejmują one cztery jednodniowe kursy tematyczne dotyczące bezpieczeństwa, przetrwania, cyberhigieny i pierwszej pomocy.

Z kolei ścieżka „Rezerwy” skierowana jest do osób, które chcą się dobrowolnie szkolić w ramach struktur obrony państwa bez konieczności pełnienia zawodowej służby wojskowej. Chodzi tu o osoby bez przeszkolenia wojskowego, żołnierzy rezerwy i kandydatów na oficerów. Zajęcia obejmują szkolenia podstawowe, kursy doskonalące i trzyletnie kursy oficerskie przy uczelniach cywilnych. Możliwość zapisania się do tej ścieżki zostanie uruchomiona w 2026 roku.