moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Gdynia pamięta o komandorach

60 lat temu w piwnicach więzienia na warszawskim Mokotowie przed plutonem egzekucyjnym stanęli trzej dowódcy ówczesnych sił morskich. Kilka miesięcy wcześniej na podstawie sfingowanych dowodów zostali skazani za szpiegostwo i próbę obalenia ustroju. Marynarka Wojenna uczciła ich pamięć.


16 grudnia 1952 r. rozstrzelano kmdr. Stanisława Mieszkowskiego, dowódcę floty, kmdr. por. Zbigniewa Przybyszewskiego, szefa artylerii MW oraz kmdr. Jerzego Staniewicza, kierującego Wydziałem MW w Sztabie Generalnym. W Gdyni ich pamięci poświęcone były msza święta, sesja popularno-naukowa i spektakl, którego kanwą stały się ich dramatyczne losy. – Nigdy wcześniej obchody upamiętniające skazanych i straconych dowódców nie przybrały takich rozmiarów – podkreśla kmdr ppor. Piotr Adamczak, zastępca rzecznika Marynarki Wojennej.

Komandorzy byli ofiarami czystki w korpusie oficerów Wojska Polskiego, którą ówczesne władze przeprowadziły w latach 50. Chodziło o pozbycie się z armii żołnierzy służących w przedwojennym wojsku. 1 maja 1950 r. marszałek Konstanty Rokossowski podpisał rozkaz numer 26. zatwierdzający czystkę wśród oficerów wyższego stopnia. Wkrótce do aresztu trafili czterej generałowie – Stanisław Tatar, Stefan Mossor, Franciszek Herman i Jerzy Kirchmayer. Zostali oskarżeni o szpiegostwo i skazani na dożywotnie więzienie. Pokłosiem śledztwa przeciwko generałom były tzw. procesy odpryskowe. Miały one udowodnić, że w polskim wojsku działała zorganizowana siatka agentów dążących do obalenia komunistycznego ustroju.

W latach 1950–1951 funkcjonariusze Głównego Zarządu Informacji, czyli wojskowego kontrwywiadu, aresztowali siedmiu wysokich rangą oficerów Marynarki Wojennej. Byli wśród nich kmdr Mieszkowski, kmdr por. Przybyszewski oraz kmdr Staniewicz. Podczas kampanii wrześniowej brali oni udział w obronie Helu, potem zostali uwięzieni w niemieckim oflagu. Po wojnie wrócili do Polski i szybko awansowali. Jednak wojskowy kontrwywiad użył przeciwko nim sfałszowanych dowodów. Według nich byli w Marynarce organizatorami antykomunistycznych grup bojowych, a ponadto przekazywali obcym wywiadom tajne informacje.

Podczas trwającego dwa lata śledztwa oficerowie byli torturowani. W lipcu 1952 r. zapadły wyroki śmierci. Komandorzy stanęli przed plutonem egzekucyjnym. Zostali rozstrzelani w piwnicach więzienia na warszawskim Mokotowie. Rodzinom nie wydano ciał.  Do dziś nie wiadomo, gdzie spoczywają. Symboliczne miejsce pochówku znajduje się w kwaterze ,,Ł” (tzw. Łączka) na Cmentarzu Wojskowym, który jest częścią Powązek.

W 1956 r., w czasie tak zwanej odwilży, Naczelny Sąd Wojskowy wznowił proces komandorów, a skazanych ostatecznie uniewinnił i zrehabilitował. Rok później żołnierze odpowiedzialni za sfałszowanie dowodów i wydanie wyroku skazującego zostali zdegradowani i usunięci z armii.

– Marynarka pamięta o komandorach. W Gdyni mają swoją tablicę. Teraz postanowiliśmy ich uczcić w wyjątkowy sposób – podsumowuje kmdr ppor. Adamczak.

Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: mł. chor. Piotr Leonia

dodaj komentarz

komentarze


Medycy na start
Pasja i fart
Medicine for Hard Times
„Steadfast Noon”, czyli nuklearne odstraszanie
Uczniowie poznają zasady bezpieczeństwa
„Droga do GROM-u”
Trzeba wzmocnić suwerenność technologiczną Polski
Ustawa schronowa – nowe obowiązki dla deweloperów
Jelcz się wzmacnia
Zełenski po raz trzeci w Białym Domu
Bataliony Chłopskie – bojowe szeregi polskiej wsi
Kawaleria w szkole
MON i MSWiA: Polacy ufają swoim obrońcom
Polski „Wiking” dla Danii
Deterrence in Polish
W Brukseli o bezpieczeństwie wschodniej flanki i Bałtyku
Żołnierz na urlopie i umowie zlecenie?
Priorytetowe zaangażowanie
Koniec pewnej epoki
Drugi wojskowy most
Maratońskie święto w Warszawie
Brytyjczycy na wschodniej straży
Trwa dobra passa reprezentantów Wojska Polskiego
Czarnomorski szlif minerów
POLMARFOR, czyli dowodzenie na Bałtyku
Pokój na Bliskim Wschodzie? Podpisano kluczowe porozumienie
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Były szef MON-u bez poświadczenia bezpieczeństwa
Speczespół wybierze „Orkę”
„Road Runner” w Libanie
Dywersanci atakują
Terytorialsi w akcji
Konie dodawały pięciobojowi szlachetności
Kaczka wodno-lądowa (nie dziennikarska)
Natowska sieć rurociągów obejmie Polskę
Pływali jak morscy komandosi
Kircholm 1605
Kawaleria pancerna spod znaku 11
Kopuła nad bewupem
Koniec dzieciństwa
W wojsku orientują się najlepiej
Pocisk o chirurgicznej precyzji
Wojny na rzut kostką
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
F-35 z Norwegii znowu w Polsce
MON chce nowych uprawnień dla marynarki
GROM. Kulisy selekcji do jednostki specjalnej
Wspólne szkolenie żandarmów z NATO
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Pamiętamy o dokonaniach gen. Rozwadowskiego
W poszukiwaniu majora Serafina
Wojskowe przepisy – pytania i odpowiedzi
Abolicja dla ochotników
Człowiek jest najważniejszy
Polskie Bayraktary nad Turcją
Młodzi i bezzałogowce
Mity i manipulacje
Izrael odzyskał ostatnich żywych zakładników

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO