moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Dlaczego świętujemy właśnie 11 listopada?

Przy okazji celebrowania rocznicy odzyskania niepodległości często zapominamy, że data tego święta została ustalona arbitralnie. Proces ten był bowiem bardzo złożony i rozłożony w czasie. Problem z wyznaczeniem konkretnego dnia był jednym z powodów, dlaczego przed wojną święto obchodzono zaledwie dwa razy.

Uroczystości otwarcia Sejmu Ustawodawczego. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski (1. z lewej), premier Ignacy Paderewski (2. z lewej), minister spraw wewnętrznych Stanisław Wojciechowski (3. z lewej) oraz adiutant Naczelnika Państwa porucznik Tadeusz Kasprzycki (1. z prawej) po uroczystym nabożeństwie w katedrze św. Jana.

Jesień 1918 roku. Koniec wojny zbliża się nieuchronnie. A wraz z nim odrodzenie Polski, która 123 lata wcześniej została przez trzech zaborców wymazana z mapy Europy. Wydarzenia następują po sobie błyskawicznie. 7 października działająca w Warszawie Rada Regencyjna proklamuje niepodległość Polski. 31 października władzę w Krakowie przejmuje Polska Komisja Likwidacyjna, na czele której staje Wincenty Witos popierany przez wszystkie działające w Galicji stronnictwa. W nocy z 6 na 7 listopada w Lublinie powstaje Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. Przewodzi mu Ignacy Daszyński. 10 listopada do Warszawy przyjeżdża Józef Piłsudski, którego Niemcy zwalniają z więzienia w Magdeburgu. Późniejszy marszałek Sejmu Maciej Rataj w swoich pamiętnikach odnotowuje to wydarzenie raczej zdawkowo. Zaraz potem pisze o kolejnym spadku notowań marki w stosunku do dolara.

11 listopada Rada Regencyjna przekazuje Piłsudskiemu władzę wojskową, a ten pertraktuje w sprawie warunków wycofania niemieckich żołnierzy z Królestwa Polskiego. 12 listopada Rada Regencyjna powierza Piłsudskiemu misję tworzenia rządu. Dwa dni później rozwiązuje się i przekuje mu pełnię władzy. 15 listopada Polska formalnie staje się republiką. Nowe państwo dopiero się rodzi. Jego ostateczne granice będą się jeszcze wykuwać przez kilkanaście miesięcy. Wielkopolska aż do końca grudnia, kiedy to wybuchnie powstanie, pozostaje w rękach niemieckich.

– Odzyskiwanie niepodległości było niezwykle złożonym i długotrwałym procesem. Jego umowne granice można zakreślić od wymarszu Pierwszej Kadrowej (1914 rok) aż do Traktatu Ryskiego, który zakończył wojnę polsko-bolszewicką (1921 rok) – podkreśla Marcin Ochman, historyk z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. – Z ciągu wydarzeń trudno wyłowić datę, która stanowiłaby przełom, wyraźny punkt zwrotny – dodaje.

Przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania.

Być może dlatego właśnie Święto Niepodległości długo nie funkcjonowało w oficjalnym kalendarzu odrodzonej Rzeczpospolitej. Socjaliści i radykalni ludowcy celebrowali co prawda 7 listopada, czyli datę uformowania Tymczasowego Rządu Daszyńskiego, ale już dla piłsudczyków i zwolenników prawicy było to nie do przyjęcia. – W okresie międzywojennym większe znacznie dla państwa miało obchodzone 15 sierpnia Święto Żołnierza – tłumaczy Ochman. Upamiętniało ono zwycięską bitwę warszawską z 1920 roku, która odwróciła losy wojny z bolszewikami, a zarazem wszystkich poległych w walkach o całość i niepodległość Polski.

Tak było do 1937 roku. Wówczas to Sejm przyjął ustawę, która ustanawiała 11 listopada Świętem Niepodległości. Skąd taka decyzja? Data pozwalała osadzić wydarzenia na ziemiach polskich w kontekście międzynarodowym. 11 listopada niemieckie wojsko nie tylko zaczęło wycofywać się z Warszawy, ale i ustały walki na froncie zachodnim. Przede wszystkim jednak chodziło o postać Józefa Piłsudskiego. – Po śmierci marszałka w Polsce rozpoczęło się budowanie jego kultu. Wybór 11 listopada pozwalał ściślej związać odzyskanie niepodległości z jego osobą – podkreśla prof. Antoni Dudek, historyk z Instytutu Pamięci Narodowej. Nowe święto w II Rzeczpospolitej było jednak obchodzone zaledwie dwa razy.

Rozbrajanie niemieckich posterunków.

Po wojnie zostało zniesione. Władza ludowa zastąpiła je Narodowym Świętem Odrodzenia Polski. Przypadało 22 lipca i upamiętniało ogłoszenie manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W dodatku bardzo hucznie zaczęto obchodzić kolejne rocznice wybuchu Rewolucji Październikowej (7 listopada).

Środowiska opozycyjne nie zapominały jednak o przedwojennym święcie. Od końca lat 70. 11 listopada organizowane były manifestacje, częstokroć brutalnie tłumione przez ZOMO. Święto Niepodległości zostało przywrócone u schyłku PRL-u, w lutym 1989 roku. – Dyskusji nad datą święta nie było. Takie rozwiązanie wydawało się oczywiste – podkreśla prof. Dudek, choć jak sam przyznaje, nie ma jednej daty odzyskania niepodległości. 11 listopada to data czysto umowna, wybrana arbitralnie w ramach politycznego gestu, który później został uświęcony przez tradycję. Niezależnie jednak od tego, historycy pozostają zgodni – dziś przypada jedno z najważniejszych polskich świąt.

Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: chor. Piotr Ziętka, Narodowe Archiwum Cyfrowe

dodaj komentarz

komentarze

~Scooby
1478936040
Mamy domniemanie , że PRL - to było państwo w pełnie niepodległe. Z czym nie można się zgodzić. Sugeruję tą datę 17 września 1993, w symboliczną rocznicę agresji radzieckiej na Polskę w 1939 roku, dowódca Północnej Grupy Wojsk, generał Leonid Kowaliow zameldował prezydentowi Lechowi Wałęsie zakończenie wycofywania wojsk radzieckich z Polski. - to powinna być właściwa data uzyskania niepodległości.
63-AF-42-60

ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
 
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Moc Czarnych Panter
MON zaprzecza zarzutom o nepotyzm
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Nowe Abramsy już w Wesołej
Witamy na Ziemi
Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
Pieta Michniowska
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
More Than an Exercise
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
Kwalifikacja 2026 – sprawdź szczegóły
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Tłumy na zawodach w Krakowie
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
Rywalizacja snajperów
Tak szkolą sterników wojsk specjalnych
Umacnianie ściany wschodniej
Ostatnia niedziela…
Więcej żołnierzy z pieniędzmi za dyżur bojowy
Dzieci wojny
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Demony wojny nie patrzą na płeć
MSWiA: Zachodnia granica jest bezpieczna
Terytorialsi zawitają do Płocka
PGZ buduje suwerenność amunicyjną
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Na rosyjskim pasku
Specjalsi i spadochroniarze mają nowych dowódców
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Uderzenie w naturę
Badania z kosmosu
Nowe zbiornikowce – wkrótce ruszą konsultacje
Studenci w koszarach
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
Planowano zamach na Zełenskiego
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Rosjanie zaatakowali polską fabrykę w Ukrainie
Radomski Air Show coraz bliżej
Ogień z Grotów wyborowych w Nowej Dębie
Rekompensaty na ostatniej prostej
PT-91, czyli trzy dekady twardej służby
Podejrzane manewry na Bałtyku
Granica pod strażą
Orlik na Alfę
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
A Whimsical Adversary
Kanadyjski żołnierz ranny podczas ćwiczeń
K9 – nieoceniony sojusznik
Pucharowe zmagania Polaków
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Kolarskie święto w stolicy
Żołnierz ranny na granicy
Bezpieczeństwo i przyroda
Więcej niż ćwiczenia
Prezydent Trump spotkał się z szefem NATO
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
BWP-1 – historia na dekady
Rusza rekrutacja na szkolenia dla szeregowych zawodowych

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO