moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Cud nad Wisłą, który nie był cudem

Cud? Nie, choć na pewno mieliśmy mnóstwo szczęścia. Do tego oczywiście dochodzi dobre dowodzenie i niezwykła ofiarność żołnierzy – twierdzą zgodnie historycy. W sierpniu 1920 roku polskie wojska pobiły na przedpolach Warszawy Armię Czerwoną i zatrzymały jej pochód na zachodnią Europę.


– Nie marnego kontredansa, lecz wściekłego galopa rżnęła muzyka wojny! Nie dzień z dniem się rozmijał, lecz godzina z godziną! Kalejdoskop w takt wściekłego galopa nakręcony nie pozwalał nikomu z dowodzących po stronie sowieckiej zatrzymać się na żadnej z tańczonych figur. Pękały one w jednej chwili, podsuwając pod przerażone oczy całkiem nowe postacie i nowe sytuacje – pisał po latach Józef Piłsudski o końcowym etapie Bitwy Warszawskiej.

Trudno się dziwić entuzjazmowi – Polacy odwrócili losy wojny i gnali, ile sił, cofających się w coraz większym nieładzie czerwonoarmistów. A jeszcze kilka tygodni wcześniej całkiem realna wydawała się groźba sromotnej klęski i utraty dopiero co odzyskanej niepodległości.

Rosja niesie rewolucję

Wojna wybuchła w 1919 roku. – W tym czasie bolszewicy niemal całkowicie opanowali sytuację w Rosji. Armia „białych” została praktycznie pokonana, a jej niedobitki trwały jeszcze na Krymie. Jednocześnie przez Niemcy przelewało się rewolucyjne wrzenie. Lenin i Trocki doszli do wniosku, że to najlepszy czas na rewolucję światową – tłumaczy Michał Mackiewicz, historyk z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Pierwszym celem musiało być odradzające się po 123-letniej niewoli państwo polskie, z którym sowiecka Rosja nie miała jeszcze nawet jasno wytyczonej granicy. Bolszewicy sformowali więc dwa potężne fronty i ruszyli na zachód. Pierwsze walki przeciwko polskim oddziałom stoczyli 14 lutego w pobliżu niewielkiej miejscowości Mosty.

Potem w wojnie dochodziło do licznych zwrotów, wreszcie latem 1920 do Warszawy zaczęła zbliżać się przeszło 100-tysięczna armia dowodzona przez Michaiła Tuchaczewskiego. Funkcję komisarza politycznego pełnił w niej Józef Stalin. Bolszewicy byli na tyle pewni siebie, że w pobliskim Wyszkowie czekali już przedstawiciele tak zwanego Polrewkomu, czyli przyszłych władz sowieckiej Polski. W składzie rządu byli Feliks Dzierżyński, Julian Marchlewski i Feliks Kon. Polacy, by wygrać, musieli zdecydować się na ryzykowny manewr.

Scenariusz walk

Plan walki na najbliższe dni powstał w nocy z 5 na 6 sierpnia, podczas narady w Belwederze. Rankiem naczelnik państwa Józef Piłsudski podpisał rozkaz o przegrupowaniu polskich wojsk. Z kolei w nocy z 8 na 9 sierpnia szef sztabu generał Tadeusz Rozwadowski sygnował tak zwany rozkaz operacyjny nr 10 000, który podawał szczegółowy plan bitwy, zakładający różne warianty uzależnione od zachowania wroga. W skrócie chodziło o to, by polskie wojska oderwały się od Armii Czerwonej i rozdzieliły. Część miała bronić Warszawy na linii Wisła – Narew – Orzyc, część zaś wyprowadzić znad Wieprza uderzenie oskrzydlające oddziały przeciwnika.

Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia, walki zaś toczyły się na obszarze 450 kilometrów. Uderzenie znad Wieprza zostało wyprowadzone 16 sierpnia (dziś rocznica  bitwy obchodzona jest dzień wcześniej głównie za sprawą kościoła katolickiego, który jeszcze przed wojną połączył świętowanie zwycięstwa z obchodami przypadającego 15 sierpnia święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej). I właśnie ono miało decydujący wpływ na losy starcia. Polacy zepchnęli Armię Czerwoną do defensywy i ostatecznie wyszli zwycięsko z całej wojny. Jej finałem był traktat pokojowy w Rydze podpisany w marcu 1921 roku. Regulował on kwestię granic pomiędzy Polską a sowiecką Rosją. Jego ustalenia zburzył dopiero wybuch II wojny światowej.

Cud, czyli szczęście, męstwo i dobry plan

Wkrótce do zwycięskiej bitwy przylgnęło określenie „Cud nad Wisłą”. – Miało ono wydźwięk pejoratywny, a powstało z inspiracji niechętnej Piłsudskiemu endecji – tłumaczy Kamil Janicki, historyk specjalizujący się w dziejach II RP. – Chodziło o to, by umniejszyć zasługi militarne marszałka, a sukces sprowadzić do interwencji Opatrzności – dodaje.

Ale czy rzeczywiście pokonanie bolszewików nie udałoby się bez Boskiej pomocy? – To na pewno nie był cud, choć pamiętać trzeba, że mieliśmy mnóstwo szczęścia – podkreśla Mackiewicz. Polskim kryptografom udało się złamać rosyjskie szyfry, a potem przejąć jedną z radiostacji wroga i przy jej użyciu dezorganizować pracę pozostałych. Na tym jednak nie koniec. Krótko przed decydującą bitwą w jednym ze starć zginął oficer, który miał przy sobie plany operacji naszych wojsk. Bolszewicy nie dali im jednak wiary i ostatecznie zignorowali. – Przede wszystkim jednak Armia Czerwona popełniła ogromny błąd, niemal całkowicie odsłaniając swoją lewą flankę. Strzegąca jej Grupa Mozyrska nie przedstawiała większej wartości – zaznacza Mackiewicz. – Winny klęsce jest Tuchaczewski, ale też Stalin, który tak bardzo chciał zdobyć Lwów, że zapomniał o głównym celu operacji – dodaje. Historyk mówi też o kiepskiej kondycji wrogich wojsk. – Armię Czerwoną osłabiły choroby, choćby czerwonka, a morale wśród żołnierzy było niskie. W ogóle nie podejmowali oni na przykład walki na bagnety – wylicza Mackiewicz. – Nie zmienia to oczywiście faktu, że mieliśmy do czynienia z groźnym przeciwnikiem, polskie dowództwo opracowało dobry plan, a nasi żołnierze bili się wyjątkowo mężnie – podkreśla.

Dziś znaczenie Bitwy Warszawskiej trudno przecenić. Według brytyjskiego dyplomaty i pisarza lorda Edgara D’Abernon była to jedna z najważniejszych bitew w dziejach świata (w swojej klasyfikacji umieścił ją na 18. miejscu), z kolei znawca i popularyzator historii Simon Goodough umieścił Piłsudskiego w grupie 27 zwycięzców kluczowych dla świata starć zbrojnych. Według nich, gdyby nie sukces Polaków, komunizm mógłby zalać Europę.

– Lenin i Trocki oczywiście mieli takie plany, ale się w nich przeliczyli. Lenin był bardzo zdumiony, że polscy chłopi i robotnicy zamiast przyłączać się do Armii Czerwonej walczą w obronie swojej ojczyzny – mówi Mackiewicz. Jak dodaje Janicki, bolszewicka armia pewnie nie zdołałaby od razu dotrzeć do Niemiec. – Na Polsce zapewne jej impet w danym momencie by się wyczerpał. Ale w Rzeczpospolitej bolszewicy niewątpliwie mogli przejąć władzę. Na szczęście to się wówczas nie udało – podsumowuje.

Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: Centralne Archiwum Wojskowe

dodaj komentarz

komentarze

~Paweł
1541932560
Przeważające siły bezwzględnych bolszewików zlękły się Polaków i w popłochu wiały. Sami mówili o świetlistej postaci kobiety, a dla nas nie było cudu. Ech kiedy my Polacy zrozumiemy, że jesteśmy niczym bez Boga.
D9-51-97-67
~Armia Hallera
1408157100
Nazwa jak nazwa. Najważniejsze, że bitwa była zwycięska, bo gdyby było inaczej to aż strach myśleć. Na szczęście bolszewicy dostali kopa.
68-D3-A2-C2
~Husarz
1408152600
@Luke: Zgadzam sie. Może to przezwiemy jako "Zwycięstwo nad Wisłą."
5B-41-0B-2E
~Luke
1408124160
To nie byl cud a strategja wojska Polskiego
89-B5-6E-3D
~Vorevol
1408096980
Zastanawia mnie tylko, czemu przy okazji Bitwy Warszawskiej tak gloryfikuje się Józefa Piłsudskiego. Autorem planu był generał Tadeusz Rozwadowski. Zaś sam Piłsudski tuż przed bitwą podał się do dymisji. Z formalnego, a także praktycznego punktu widzenia podczas samej bitwy był nikim. Premier Wincenty Witos nie rozgłaszał tego tylko po to, by nie psuć morale. Ale to Rozwadowski jest autorem tego zwycięstwa. Za co Piłsudski wspaniale mu "podziękował" (nigdy tak naprawdę nie przestał mu zazdrościć) osadzając pod fałszywym oskarżeniem ( jak widać to nie tylko domena "komunistów") w Więzieniu Wojskowym w Warszawie, a potem w Antokolu. Pomimo braku dowodów (stwierdzone przez Sąd Wojskowy), na polecenie Piłsudskiego by on nadal przetrzymywany w więzieniu z "powodów wojskowych pierwszorzędnej wagi". To tyle o rzekomym bohaterze Bitwy Warszawskiej.
F5-AA-28-49

Pożegnanie z Żaganiem
 
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Terytorialsi zobaczą więcej
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Wojskowa służba zdrowia musi przejść transformację
Transformacja dla zwycięstwa
Bój o cyberbezpieczeństwo
Karta dla rodzin wojskowych
„Siły specjalne” dały mi siłę!
„Szczury Tobruku” atakują
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
„Husarz” wystartował
Święto podchorążych
Święto w rocznicę wybuchu powstania
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Co słychać pod wodą?
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Transformacja wymogiem XXI wieku
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
O amunicji w Bratysławie
Olympus in Paris
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Czworonożny żandarm w Paryżu
Olimp w Paryżu
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Zmiana warty w PKW Liban
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Jaka przyszłość artylerii?
Ostre słowa, mocne ciosy
Od legionisty do oficera wywiadu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Zyskać przewagę w powietrzu
Setki cystern dla armii
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Jesień przeciwlotników
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Medycyna w wersji specjalnej
Right Equipment for Right Time
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Wzmacnianie granicy w toku
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Norwegowie na straży polskiego nieba
Wybiła godzina zemsty
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Polskie „JAG” już działa

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO