moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Pamięci powstańców z Wielkopolski

Mieszkańcy Poznania utworzą dziś w centrum miasta żywą biało-czerwoną szachownicę, ruszy też mobilne muzeum i powstańcze kino. Jutro w Warszawie będzie można obejrzeć obóz powstańców, ulicami stolicy przejdzie zaś upamiętniający ich marsz. Wszystko z okazji 95. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego, jednego z nielicznych w historii Polski zwycięskich zrywów.


– 95 lat temu Wielkopolanie chwycili za broń i stanęli do walki o wolność, niepodległość, o spełnienie marzeń, których nie były w stanie zniszczyć lata szykan, rugowania ojczystego języka i brutalnej germanizacji – podkreślał dziś pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich Marek Woźniak, marszałek Wielkopolski.

Ale świętowanie rocznicy zwycięskiego zrywu rozpoczęło się już w czwartek. Zgodnie z wieloletnią tradycją zainaugurował je przyjazd pociągu z Ignacym Janem Paderewskim. Wybitny pianista zatrzymał się w Poznaniu, kiedy wracał z emigracji. Kilka dni później miał zostać premierem i ministrem spraw zagranicznych odrodzonej Rzeczpospolitej. Niemcy do ostatniej chwili starali się sabotować jego wizytę. Jeszcze na dworcu przedstawiciele władz usiłowali mu wręczyć notę wzywającą do natychmiastowego opuszczenia miasta. Niemieccy zarządcy dworca wyłączyli też światło. Jak się wkrótce miało okazać, ich obawy były w pełni uzasadnione. Dzień później niesieni entuzjazmem mieszkańcy wywołali powstanie.

Namiastkę panującej wówczas atmosfery można było poczuć w drugi dzień świąt na poznańskim dworcu. W rolę Paderewskiego tradycyjnie już wcielił się Edmund Dudziński. – Niech żyje nowa Rzeczpospolita Polska! – krzyczał wczoraj. Wtórował mu zgromadzony na dworcu tłum.

Oficjalne uroczystości ku czci powstańców odbyły się dziś przed południem pod ich poznańskim pomnikiem. Wzięli w nich udział między innymi miejscowi samorządowcy, politycy i przedstawiciele Kancelarii Prezydenta (obchody honorowym patronatem objął prezydent Bronisław Komorowski).



Film: Kancelaria Prezydenta

Po południu na placu Wolności w centrum Poznania zbiorą się mieszkańcy, którzy utworzyć mają gigantyczną biało-czerwoną szachownicę. – Po raz pierwszy będą też mieli okazję złożyć przysięgę pamięci – tłumaczy Anna Parzyńska-Paschke, rzecznik marszałka Wielkopolski, głównego organizatora obchodów. Po południu w Poznaniu rozpocznie też działalność Mobilne Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Do końca stycznia każdego dnia będzie w nim można oglądać powstańcze pamiątki przeniesione na tablety i stoły dotykowe. Ruszy też powstańcze kino.

Jutro obchody przeniosą się do Warszawy. W programie przemarsz ulicami stolicy, a także uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Mieszkańcy będą też mogli obejrzeć powstańczy obóz oraz rekonstruktorów z 15 Pułku Ułanów Poznańskich.

Kolejne rocznice powstania są świętowane w Warszawie od kilku już lat. W ten sposób władze Wielkopolski chcą upowszechnić wiedzę o jednym z nielicznych w dziejach Rzeczpospolitej zwycięskim zrywie niepodległościowym. Inny sposób to realizacja filmu fabularnego. Już wkrótce gotowa będzie „Hiszpanka” w reżyserii Łukasza Barczyka z gwiazdorską obsadą (jedną z głównych ról zagra Crispin Glover znany choćby z „Powrotu do przyszłości”). Sensacyjna historia rozpoczyna się w przededniu powstania, a opowiada o walce, jaką wokół postaci Paderewskiego toczą polscy spirytyści i pracujący na zlecenie Prusaków dr Abuse. Obraz powstaje na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu i Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. – Trwają ostatnie prace nad filmem. Wiosną na zamkniętych pokazach obejrzą go mieszkańcy Wielkopolski. Do kin w całym kraju wejdzie jesienią przyszłego roku – zapowiada Parzyńska-Paschke.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku. Podczas niespełna dwóch miesięcy Polacy opanowali większą część regionu. Walki zakończyły się podpisaniem rozejmu w Trewirze (16 lutego). Sankcjonował on polskie zdobycze terytorialne. Przedstawiciele mocarstw potwierdzili je w czerwcu, kiedy podpisany został traktat wersalski.

– Sukces powstania wielkopolskiego wynikał z wielu czynników, które kształtowały się przez cały okres zaborów – podkreśla dr Marek Rezler, poznański historyk. Według niego w części Wielkopolski, która od 1793 roku znalazła się w granicach monarchii Hohenzollernów, w miarę upływu czasu wytworzyła się specyficzna, wielkopolska droga do wolności. – Obejmowała ona trzy pokolenia wszechstronnej pracy organicznej, połączonej z gotowością do walki zbrojnej, następnie zwycięskie powstanie i wreszcie funkcjonowanie do stycznia 1920 roku, kiedy to uprawomocniły się postanowienia traktatu wersalskiego w granicach oddzielnego państwa kierowanego przez władze powstańcze – wylicza dr Rezler.

W następnych latach poza Wielkopolską powstanie popadało w zapomnienie. – Już w okresie międzywojennym pozostawało wyraźnie w cieniu innych walk o niepodległość toczonych po I wojnie światowej – przyznaje dr Rezler. Był to, jak mówi, rezultat wyraźnego konfliktu politycznego pomiędzy piłsudczykowską Warszawą i endeckim Poznaniem, który doprowadził do izolacji Wielkopolski od reszty kraju. – Dopiero od paru lat obchody wielkopolskich wydarzeń z lat 1918–1919 docierają aż nad Wisłę, ale ogólna wiedza o tym powstaniu wciąż jest niezadowalająca, a często wypaczona – podsumowuje dr Rezler.

Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: Narodowe Archiwum Cyfrowe

dodaj komentarz

komentarze


Szef MSZ do Rosji: Nigdy więcej nie będziecie tu rządzić
 
Składy wysokiego ryzyka
USA wycofają się z działań na rzecz pokoju w Ukrainie?
Medycyna na morzu
Pegaz nad Europą
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
„Widziałem wolną Polskę. Jechała saniami”
Gdy sekundy decydują o życiu
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Jeszcze więcej OPW w roku 2025
DriX – towarzysz okrętu
Trzy wymiary „Tarczy Wschód”
Podniebny Pegaz
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Jak Ślązacy stali się panami własnego domu
Ogień z nabrzeża
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Gra o kapitulację
Rodzina na wagę złota
Polska zwiększa produkcję amunicji 155 mm
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Więcej polskiego trotylu dla USA
Szabla hubalczyków
Międzynarodowe manewry pod polskim dowództwem
Poznać rakietowego Homara
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Pierwsza misja Gripenów
Polska kupi najnowsze rakiety AMRAAM
Konstytucja – fundament dla pokoleń
Polskie Siły Zbrojne – wciąż nieopowiedziana historia
Polskie F-16 w służbie NATO
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Poznajcie Głuptaka – polskiego kamikadze
Polska 1 Dywizja Pancerna zajęła Wilhelmshaven
Ukwiał z Gdańska
Podniebne wsparcie sojuszników
PKW Łotwa – sojusznicze zaangażowanie
Nowa siła uderzeniowa
Historyczne zwycięstwo Ukraińców w potyczce morsko-powietrznej
Zmiany w organizacji bazy logistycznej w Jasionce
Walka pod napięciem
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
„Wojskowe” przepisy budowlane do zmiany
Wiedza na trudne czasy
Siły zbrojne 2039: nowa armia na nowe czasy
Wspólna wola obrony
Filary bezpieczeństwa
Apache’e na horyzoncie
Henry Szymanski na tropie prawdy
Pracowity dyżur Typhoonów
Więcej amunicji do Rosomaków
Narodowy Dzień Zwycięstwa z żołnierzami
Więcej na mieszkanie za granicą
Ustawa bliżej żołnierzy
Zjednoczeni pod Biało-Czerwoną
Promujemy polski sprzęt wojskowy
Sport kształtuje mentalność
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Początek „Burzy”
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Koniec wojny, którego nie znamy
Na pomoc po katastrofie
Kierunki rozwoju polskiego przemysłu obronnego
Tuzin rekordów Wojska Polskiego w pływaniu

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO