moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Błękitna, niezwykła armia Polaków

O utworzenie polskiej armii we Francji początkowo zabiegała garstka zapaleńców, nie do końca nawet przekonanych, że ich starania mają jakąkolwiek szansę realizacji. Zgoda prezydenta Poincarego wydana latem 1917 roku była tak niespodziewana, że zaskoczyła nawet polskich polityków we Francji. Zaskakująca była też kadra Armii Polskiej, która stanowiła pod względem świadomości narodowej i pochodzenia istną mozaikę. Ujednolicił ją dopiero, na legionową modłę, gen. Józef Haller.

Na przełomie 1916 i 1917 roku grupa polskich działaczy emigracyjnych w Paryżu zaczęła zabiegać u władz francuskich o zgodę na utworzenie Wojska Polskiego we Francji. Była to inicjatywa całkowicie oddolna. Wspomniani działacze wchodzili w skład Komitetu Pomocy Rannym Rodakom oraz pracowali w tygodniku „Polonia”. Redaktorem naczelnym pisma był Wacław Gąsiorowski, znany skądinąd autor powieści o epoce napoleońskiej, takich jak „Huragan” czy „Rok 1809”. Początkowo politycy z otoczenia Romana Dmowskiego uważali, że sprawa jest z góry przegrana. Zarówno oni, jak i Francuzi wiedzieli, że sojusznik Paryża – Rosja, na to nie pozwoli. Jednak po obaleniu caratu i zwycięstwie rewolucji lutowej stanowisko Moskwy uległo zmianie. 30 marca 1917 roku jej Rząd Tymczasowy ogłosił deklarację, w której zgodził się na przywrócenie niepodległości państwowej Polski. Trochę wcześniej, bo od 6 marca 1917 roku rząd francuski rozpoczął pertraktacje z Rządem Tymczasowym, które prowadził oficer armii francuskiej, ppłk Adam Mokiejewski. Jego rozmówcą ze strony rosyjskiej był płk Paweł hr. Ignatiew, wychowanek uniwersytetu moskiewskiego, przychylnie nastawiony do Polski i Polaków. Dopiero w maju płk Ignatiew otrzymał depeszę od rosyjskiego ministra spraw zagranicznych, Pawła Nikołajewicza Milukowa ze zgodą na tworzenie Wojska Polskiego u boku Francji. Było to po myśli Paryża, który zaczął na froncie odczuwać rozkład armii rosyjskiej. Ze względu na osłabienie Rosji i spadek jej potencjału wojskowego Niemcy zaczęli przerzucać swoje dywizje na front zachodni. Rosyjski sojusznik Francji niknął w oczach. Według Romana Dmowskiego był to dobry moment, by w polityce francuskiej miejsce Rosji zajęła rodząca się Polska.

Memoriał Agencji Lozańskiej

Wiosną 1917 roku Centralna Agencja Polska w Lozannie złożyła na ręce francuskiego attaché wojskowego memoriał w sprawie wojska polskiego. Podano w nim informacje o możliwości utworzenia po stronie państw centralnych milionowej armii polskiej, w sytuacji, gdy państwa ententy nie zapewnią Polsce niepodległości. Streszczono również rzekomy niemiecki plan utworzenia wojska polskiego. We wnioskach końcowych stwierdzono, że jeśli sprzymierzeni nie chcą mieć na karku tego miliona żołnierzy, to niech ogłoszą niepodległość Polski. Attaché zawiózł memoriał do ministra wojny Francji Paula Painlevé'a, któremu oświadczył, że gdy w grę wchodzi wojsko, sprawa polska może być podniesiona przez sprzymierzonych niezależnie od Rosji.

Dekret prezydenta Francji

W maju Francuzi podjęli ostateczną decyzję o formowaniu polskiego wojska w ich kraju. Do nowej armii zamierzano skierować Polaków służących w wojsku francuskim, następnie Polaków służących w rosyjskich brygadach oddelegowanych na front do Francji i Grecji, Polaków służących w Legii Cudzoziemskiej oraz ochotników z Holandii, Brazylii, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz z Kanady. Z tymi planami ppłk Mokiejewski dotarł do szefa Sztabu Generalnego, gen. Pierre Duporta, również bardzo przychylnie usposobionego do Polaków. Dwa lata wcześniej w jego dywizji bohatersko walczyli polscy bajończycy. Gen. Duport po otrzymaniu zgody ministra wojny, Painlevé'a, polecił swoim podwładnym opracować projekt organizacji Armii Polskiej.

4 czerwca 1917 roku w „Journal Officiel” ukazał się dekret prezydenta Republiki Francuskiej o utworzeniu Armii Polskiej we Francji:
Artykuł 1. Formuje się we Francji, na okres wojny, armia autonomiczna pod zwierzchnim dowództwem francuskim, walcząca pod sztandarami polskimi.
Artykuł 2. Organizację i utrzymanie armii polskiej zapewnia rząd francuski.
Artykuł 4. Armia Polska będzie utworzona:
1. Z Polaków obecnie służących w armii francuskiej.
2. Z Polaków innych organizacji, upoważnionych do przejścia do szeregów Armii Polskiej we Francji lub do zaciągnięcia się na czas wojny ochotniczo pod sztandary Armii Polskiej.

Utworzenie wojska polskiego było niejako zaskoczeniem dla polskiej klasy politycznej we Francji. Nie istniała żadna organizacja polityczna, która brałaby odpowiedzialność za zorganizowanie i istnienie tego wojska. Można powiedzieć, że powstało ono z inicjatywy Polaków występujących jako osoby prywatne. Pierwszą organizacją, która wzięła na siebie polityczną odpowiedzialność za formację, była utworzona z inicjatywy ppłk. Mokiejewskiego Rada Weteranów, składająca się z dziesięciu żyjących w Paryżu uczestników powstania styczniowego 1863 roku. Dopiero 15 sierpnia 1917 roku w Lozannie powstał Polski Komitet Narodowy, który przejął odpowiedzialność za formowanie i dalszy rozwój tego wojska. Na jego czele stanął Roman Dmowski.

Polsko-Francuska Misja Wojskowa

Kilka dni po podpisaniu dekretu powołano do życia Polsko-Francuską Misję Wojskową, pracami której kierował gen. dyw. Louis Archinard, były kolonialny oficer i zdobywca Sudanu. Zadaniem misji było wypełnienie struktur armii oficerami, podoficerami i szeregowymi. Jak się zorientowano, w armii francuskiej służyło ok. 2 tys. Polaków lub Francuzów polskiego pochodzenia. Oprócz tego, na ok. 7 tys. ludzi szacowano liczbę Polaków wśród jeńców niemieckich przetrzymywanych w obozach. Polacy służyli również w rosyjskich brygadach oddelegowanych przez rząd carski do walki na froncie we Francji i w Grecji. Jednak największe nadzieje pokładano w Polakach – obywatelach amerykańskich. Spodziewano się przybycia nawet stu tysięcy ochotników.

Podstawa armii

Podstawą każdej armii jest kadra oficerska i podoficerska. W Błękitnej Armii, nazywanej tak od koloru mundurów, służyło około 1750 oficerów. Pod względem pochodzenia, wykształcenia, doświadczenia bojowego i świadomości narodowej korpus oficerski Armii Polskiej we Francji przedstawiał istną mozaikę. W szeregach znaleźli się rdzenni Francuzi, zajmujący wyższe i niższe stanowiska dowódcze i instruktorskie oraz nieliczni Francuzi pochodzenia polskiego. Byli to oficerowie zawodowi i rezerwy zarówno z armii regularnej, jak i z Legii Cudzoziemskiej. Można było spotkać nielicznych bajończyków, mianowanych oficerami. Służyli w niej również oficerowie, Polacy z armii rosyjskiej oraz byli oficerowie Legionów Polskich, którzy znaleźli się w niewoli na froncie włoskim. Zgłosiło się ok. 1 tys. oficerów Polaków z armii austriackiej, również przebywających w niewoli włoskiej. Ponad 200 oficerów Polaków zostało mianowanych ze stopnia podoficera w armii niemieckiej (znajdowali się oni we francuskich obozach jeńców). Kolejnych 200 oficerów – ochotników z „Sokoła” przeszkolonych w szkołach oficerskich w Kanadzie otrzymało stopnie oficerskie we Francji. Z Murmańska przybyło ok. 70 oficerów z armii rosyjskiej, austriackiej i II Brygady Legionów.

Generał Haller

Dopiero w lipcu 1918 roku na czele armii stanął polski generał. Był nim Józef Haller ps. „Mazowiecki”, owiany legendą bitew pod Rarańczą i Kaniowem. Z miejsca wprowadził legionowe standardy w relacjach oficerów z żołnierzami. Było to niezbędne w armii o tak zróżnicowanym korpusie oficerskim. W jednym z pierwszych rozkazów (Rozkaz L. 7 Głównej Kwatery) ujął to następująco: „Tylko przez zbliżenie się do żołnierzy można utrzymać ducha w młodym wojsku, zaś jedną z najważniejszych prac oficerów jest opieka nad żołnierzami, praca narodowo-wychowawcza nad nimi, utrzymywanie rozumnej wśród żołnierzy karności. Każdy rozkaz oficera powinien być podstawą do pouczeń żołnierzy o obowiązkach Polaka żołnierza, a oficer, który by tego wpoić przez stosowanie środków rozumnej karności nie potrafił – dyskwalifikuje się jako dowódca i wychowawca”. O skuteczności tych wysiłków przekonano się dopiero w latach 1919-1920, podczas wojen o granice państwa polskiego.

ppłk Andrzej Łydka z Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, pasjonat historii

dodaj komentarz

komentarze


Podejrzane manewry na Bałtyku
 
Kolarskie święto w stolicy
Radomski Air Show coraz bliżej
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Orlik na Alfę
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Granica pod strażą
Tłumy na zawodach w Krakowie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Witamy na Ziemi
More Than an Exercise
Rosjanie zaatakowali polską fabrykę w Ukrainie
Uderzenie w naturę
Żołnierz ranny na granicy
Rywalizacja snajperów
Demony wojny nie patrzą na płeć
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
A Whimsical Adversary
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Specjalsi i spadochroniarze mają nowych dowódców
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
Kanadyjski żołnierz ranny podczas ćwiczeń
MSWiA: Zachodnia granica jest bezpieczna
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
Ogień z Grotów wyborowych w Nowej Dębie
Terytorialsi zawitają do Płocka
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
PGZ buduje suwerenność amunicyjną
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Ostatnia niedziela…
Nowe Abramsy już w Wesołej
Więcej żołnierzy z pieniędzmi za dyżur bojowy
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
Dzieci wojny
Bezpieczeństwo i przyroda
Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
Umacnianie ściany wschodniej
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Więcej niż ćwiczenia
Studenci w koszarach
Pieta Michniowska
Rekompensaty na ostatniej prostej
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
Prezydent Trump spotkał się z szefem NATO
Nowe zbiornikowce – wkrótce ruszą konsultacje
Tak szkolą sterników wojsk specjalnych
Pucharowe zmagania Polaków
Na rosyjskim pasku
Planowano zamach na Zełenskiego
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
BWP-1 – historia na dekady
MON zaprzecza zarzutom o nepotyzm
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Kwalifikacja 2026 – sprawdź szczegóły
Rusza rekrutacja na szkolenia dla szeregowych zawodowych
PT-91, czyli trzy dekady twardej służby
Moc Czarnych Panter
K9 – nieoceniony sojusznik
Badania z kosmosu
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO