W tym roku mija dokładnie dwadzieścia lat od pierwszego wyjazdu oficjalnej delegacji Czarnej Dywizji na „polskie pole bitwy” rozciągające się w centrum Normandii. Tak określili Falaise i Chambois alianci miejsce, gdzie polscy pancerniacy pod dowództwem generała Stanisława Maczka stoczyli w sierpniu 1944 roku swoją najkrwawszą bitwę.
Dowódca 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej, generał brygady Stanisław Czosnek wraz z reprezentantami wszystkich środowisk dywizji odbywa podróż wojskowo – historyczną szlakiem znaczonym gąsienicami czołgów 1. Polskiej Dywizji Pancernej (1PDPanc).
Jubileuszowa wizyta w Normandii jak każe tradycja odbywa się na zaproszenie władz Departamentu L’Orne, które są głównym organizatorem uroczystości upamiętniających czyn bojowy 1PDPanc. Przed dwudziestu laty z inicjatywą zaproszenia do Normandii żołnierzy z Żagania wyszedł zarząd Światowego Związku Kół 1. Polskiej Dywizji Pancernej, kierowany przez śp. rotmistrza Witolda Deimla. Dzięki tej wspaniałej inicjatywie już setki żołnierzy Czarnej Dywizji przemierzyło szlak chwały 1PDPanc we Francji i mogło poznać osobiście przebieg działań bojowych i historię bitwy. Zwiedzając polskie miejsca pamięci mogli się również przekonać, jak kultywowana jest pamięć o Polakach przez mieszkańców wsi i miasteczek Normandii.
Tegoroczna podróż wojskowo – historyczna wzbogacona została o postoje w miejscach związanych z historią II Wojny Światowej, które na trwałe zapisały się w historii orężnej Europy. Pierwszym z nich został zaplanowany we flandryjskim Ypres (Ieper), mieście, które wpisało się w karty obu wojen światowych. Oddano hołd i zapalono znicze przy memoriale Mening Gate, upamiętniającym poległych żołnierzy alianckich w zmaganiach drugiej i trzeciej bitwy we Flandrii w latach 1916 – 1917. Wizyta była okazją również do przypomnienia wydarzeń z września 1944 roku, kiedy to 3. Brygada Strzelców 1PDPanc w wyniku dynamicznych walk w dniu 6 września wyzwoliła miasto.
„Historia patrzy na nas nie tylko z murów średniowiecznego miasta, z łuku bramy wejściowej, pomnika wojny 1914-1918, ale i z tysięcy krzyży na cmentarzach alianckich z poprzedniej wojny, wymijanych przez nas w pościgu. Niegdyś każdy metr ziemi wydarty w natarciu był sukcesem, okupionym masami poległych. Dziś? Taktyka szybkości triumfuje." - pisał gen. Maczek o walkach o wyzwolenie belgijskiego miasteczka Ypres.
Nie wszyscy wiedzą, że dzięki polskim żołnierzom i decyzji generała Stanisława Maczka została przywrócona tradycja wykonywania przy Mening Gate sygnału „Last Post” zapoczątkowana w mieście od 1927 roku, a przerwana na okres okupacji niemieckiej w latach 1940 - 1944.
Przewodnikiem po polskich miejscach pamięci w Ypres był nowy Prezes Stowarzyszenia 1PDPanc „Belgia” Dirk Verbeke wraz z wiceburmistrzem miasta Josephem Verschoore.
Kolejnym polem bitewnym odwiedzonym przez delegację Czarnej Dywizji była Dunkierka, której historia została niedawno ożywiona w filmie Christophera Nolana, cieszącym się dużym uznaniem miłośników kina. W trakcie pobytu na plażach Dunkierki zapoznano się z przebiegiem operacji „Dynamo”, jednej z największych operacji ewakuacyjnych w historii II Wojny Światowej. Przybliżono również jej epizody związane z udziałem Polaków, którzy na polskich okrętach wojennych uczestniczyli w osłonie głównych sił ewakuacyjnych. Od 24 maja do 4 czerwca 1940 ewakuowano z Dunkierki 338,226 żołnierzy Brytyjskich Sił Ekspedycyjnych, wśród nich między innymi wielu polskiego pochodzenia.
Po przybyciu do gościnnej Normandii przeprowadzono spotkania koordynacyjne z organizatorami uroczystości, które zaplanowano w Grayes-Sur-Mer, Chambois, Mont Ormel i Langannerie.
Tekst : por. Krzysztof Gonera
Współpraca: ppłk rez. Waldemar Kotula
autor zdjęć: por. Krzysztof Gonera
komentarze