moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Pierwszy ośrodek wychowania fizycznego armii polskiej

Wiosną 1921 roku utworzono Główną Szkołę Wojskową Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. Jej najważniejszym zadaniem było kształcenie fachowych i oddanych sprawie kultury fizycznej instruktorów i nauczycieli. Szkoła, którą nazywano też ośrodkiem WF armii polskiej, istniała do 1929 roku.

Wyjazd polskiej reprezentacji bokserskiej do Essen na Pięściarski Puchar Europy Środkowej. Widoczni w pierwszym rzędzie od lewej: Czesław Banasiak, trener Feliks Stamm, Czesław Cyraniak pseudonim Kajnar, Mieczysław Forlański, Walery Karpiński, Ryszard Krenz, Henryk Chmielewski, w drugim rzędzie: Szapsel Rotholc, Oktawian Misiurewicz. Warszawa 1934 r. Fot. NAC

Pierwszy ośrodek wychowania fizycznego armii polskiej utworzono w Poznaniu, gdyż w stolicy Wielkopolski funkcjonowało jedyne wówczas w Polsce, a trzecie w Europie Studium Wychowania Fizycznego. Istniało ono od 1919 roku przy Uniwersytecie Poznańskim. I z gościnności tejże uczelni korzystali przyszli wojskowi instruktorzy WF. Żołnierze chodzili bowiem na wykłady do Collegium Medicum oraz korzystali z obiektów sportowych UP.

 

Oficerski Kurs Gimnastyczno-Sportowy

Pierwszy kurs w Głównej Szkole Wojskowej Gimnastyki i Sportów w Poznaniu rozpoczął się 10 marca 1921 roku. Uczestniczyło w nim 50 oficerów. Program Oficerskiego Kursu Gimnastyczno-Sportowego obejmował wykłady: teorii WF, anatomii i fizjologii, psychologii (prowadzili je wykładowcy z UP) oraz metodyki ćwiczeń cielesnych (kursantów uczył sam komendant szkoły mjr Walerian Sikorski). Ponadto oficerowie brali udział w zajęciach praktycznych. Tajniki prawidłowego wykonywania ćwiczeń gimnastycznych zdradzał im por. Jan Fazanowicz, ceniony nauczyciel gimnastyki, w okresie międzywojennym związkowy naczelnik Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na kraj. Z kolei kpt. Jan Baran-Bilewski (zastępca komendanta) odpowiadał za blok konkurencji lekkoatletycznych i piłkę nożną. Natomiast inne dyscypliny popularyzowali: George Burford z YMCA – boks, kpt. Pouzergue, emerytowany oficer z armii francuskiej – szermierkę i kpt. Stanisław Drygas – wioślarstwo. Wreszcie mjr Sikorski doskonalił umiejętności oficerów w pokonywaniu sztucznych przeszkód.

Wykłady odbywały się przed południem, a zajęcia sportowe po przerwie obiadowej. Do 8 sierpnia 1921 roku, czyli zakończenia kursu, dotrwała jednak tylko połowa kursantów. Zdaniem prof. Eugeniusza Piaseckiego, kierownika naukowego szkoły, wpływ na to miały dwa czynniki: „Tak znaczny procent kandydatów nienadających się, tłumaczyć należy, po pierwsze niskim poziomem kultury cielesnej w kraju. Po drugie, zdaniem naszem, nie wszystkie D-wa [dowództwa okręgów – przyp. aut.] w równej mierze zechciały i umiały troskliwie dobrać oficerów (…) skierowanych na kurs”. W artykule zamieszczonym w maju 1922 roku w „Lekarzu Wojskowym” profesor stwierdził również, że szkołę czeka dużo pracy w uświadamianiu oficerom znaczenia kultury cielesnej. Dlatego zaproponował organizowanie przez szkołę krótkich kursów informacyjnych.

W roku szkolnym 1921–22 zorganizowano pięć kursów informacyjnych. Trwały one od pięciu dni do pięciu tygodni. W tym najkrótszym uczestniczyło 80 oficerów – dowódców pułków i batalionów. Natomiast w pięciotygodniowym wzięło udział 90 oficerów – referentów przysposobienia rezerw przy dowództwach okręgów i oficerów instrukcyjnych przy powiatowych komendach uzupełnień.

W pierwszym w historii szkoły roku szkolnym odbyło się także sześć kursów zasadniczych. Poza inauguracyjnym Oficerskim Kursem Gimnastyczno-Sportowym odbyły się: Oficerski Kurs Wychowania Fizycznego (roczny; ukończyło go 26 oficerów i 13 nauczycieli cywilnych), Oficerski Kurs Gimnastyczno-Sportowy (od maja do lipca 1922 r.; 54 oficerów), dwa Podoficerskie Kursy Sportowe (trzymiesięczne; letni – 25 podoficerów, jesienny – 111 podoficerów) i I Kurs Szermierczy (od 30 XI 1921 do 31 XII 1922 r.; 15 podoficerów). Co ciekawe, roczny kurs oficerski połączono z rocznym kursem organizowanym dla 31 nauczycielek ze Studium WF przy Uniwersytecie Poznańskim.

Feliks Stamm i inni

W 1922 roku Główną Szkołę Wojskowej Gimnastyki i Sportów przemianowano na Centralną Szkołę Wojskowej Gimnastyki i Sportów (CWSzGiS). Poznański ośrodek funkcjonował do 1929 roku, w którym to połączono go z nowo tworzonym w Warszawie Centralnym Instytutem Wychowania Fizycznego. Przez 8 lat istnienia w placówce zorganizowano 52 kursy. Przeszkolono na nich 2061 osób, a 1280 z nich otrzymało uprawnienia instruktorskie. 241 oficerów ukończyło najdłuższe kursy roczne, a 301 podoficerów kursy półroczne. Natomiast kursy szermiercze odbyło 22 oficerów i 156 podoficerów, którzy w większości wcześniej ukończyli roczne kursy (oficerowie) i półroczne (podoficerowie).

Co istotne, począwszy od roku szkolnego 1923/24 na zajęciach praktycznych najwięcej uwagi poświęcano sportom walki: boksowi, szermierce i walce bagnetem. W tej ostatniej typowo wojskowej dyscyplinie metodę walki opracowali por. Zdzisław Szydłowski i por. Józef Łęgowski.

Poznańskim ośrodkiem kierowało dwóch komendantów: od jego powstania mjr Walerian Sikorski, a od 6 X 1926 roku ppłk dr Władysław Osmolski – jeden z założycieli Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Ich podwładnymi byli m.in. instruktorzy, którzy startowali na igrzyskach olimpijskich lub w imprezie czterolecia brali udział jako zawodnicy lub trenerzy po rozwiązaniu CWSzGiS.

Obóz treningowy bokserów w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie. Szaspel Rotholc i Mieczysław Forlański podczas treningu. Za walczącymi bokserami stoi trener Feliks Stamm. Warszawa 1934 r. Fot. NAC

18 maja 1924 roku w gronie 42 podoficerów, którzy ukończyli Podoficerski Kurs Sportowy był plut. Feliks Stamm z 7 Pułku Strzelców Konnych. Instruktorzy dostrzegli jego bokserski talent i zaproponowano mu pozostanie w ośrodku i awans do stopnia wachmistrza. Przyszły Trener Stulecia (tytuł przyznała mu w 2018 roku Kapituła Nagród Sportowych Polskiego Radia) przyjął ofertę i został w Poznaniu. W ośrodku był instruktorem walki wręcz, gier i narciarstwa. Początkowo pracę w CWSzGiS łączył z karierą bokserską, a od 1926 roku z trenerską. 10 lat później został samodzielnym trenerem bokserskiej reprezentacji Polski, w której poprowadził do sukcesów m.in. takich bokserów jak: Zbigniew Pietrzykowski, Leszek Drogosz, Zygmunt Chychła, Marian Kasprzyk, Tadeusz Walasek, Kazimierz Paździor, Jerzy Kulej, Józef Grudzień i Jan Szczepański.

Instruktorami w poznańskim ośrodku byli również m.in.: kpt. Józef Baran-Bilewicz (olimpijczyk z Amsterdamu) i kpt. Władysław Dobrowolski (olimpijczyk z Paryża 1924 – startował w biegu na 100 m; w 1932 roku i 1936 reprezentował Polskę na igrzyskach olimpijskich jako szermierz; brązowy medalista olimpijski w turnieju drużynowym w szabli z 1932 r.).

Z kolei jednym z absolwentów CWSzGiS (w 1927 r. ukończył kurs oficerski) był kpt. Jerzy Łucki. Od września 1927 roku do marca 1928 roku był kierownikiem olimpijskiego ośrodka narciarskiego w Zakopanem oraz zajmował się przygotowywaniem wojskowego patrolu narciarskiego do startu na igrzyskach w Sankt Moritz w 1928 roku. Na tychże igrzyskach reprezentował też Polskę w rywalizacji bobsleistów.

Jacek Szustakowski

autor zdjęć: NAC, Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Polski „Wiking” dla Danii
Cichociemni w oczach swoich następców
Człowiek w pętli
Śmierć żołnierza Wojsk Obrony Terytorialnej
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Cios w plecy
Szósta generacja myśliwców coraz bliżej
Zawiszacy mają „Zjawę”
Nurkowie kontra dywersanci
Wioślarze mistrzami świata, a pięcioboiści znów na podium
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Kawaleria pancerna spod znaku 11
Nielekka budowa kompleksu dla 21 Lekkiego Batalionu Górskiego
„Cichociemni – Pług”. Premiera dokumentu
Kluczowa inwestycja dla sojuszników
Umowa na rakiety do F-35 jeszcze w tym roku
Pomoc dla rodziny w Wyrykach
Koniec dzieciństwa
Polska nadal będzie finansować Stralinki dla Ukrainy
Europa ma być zdolna do obrony
Kolejne Legwany dla Wojska Polskiego
Medale na ściance i na torze regatowym
Maratońskie święto w Warszawie
W poszukiwaniu majora Serafina
„Road Runner” w Libanie
Święto w stolicy polskiego pentatlonu
Przedwczesny triumf
Polskie wojsko na Gotlandii
Władze USA zapowiadają poważne zmiany w amerykańskiej armii
„Gaudeamus igitur” u wojskowych medyków
Szpej, czyli ma być skrojone na miarę
Ograniczenia w ruchu lotniczym na wschodzie Polski
Jak postępuje modernizacja sił powietrznych?
Krótka droga na Gotlandię
Podniebny sprawdzian
WOT na froncie walki w cyberprzestrzeni
Su-22 odleciały. Teraz w Mirosławcu rządzą Bayraktary
Rosja eskaluje napięcie w Europie Wschodniej
Brytyjczycy żegnają Malbork
Norwegowie zaczynają szkolenia Ukraińców w Polsce
Taktyczne nowości (nie tylko) dla służb
Na tropie Bursztynowej Komnaty
Kircholm 1605
Unia chce zbudować „mur dronowy"
W obronie gazoportu
Medale pięcioboistów Wojska Polskiego
Dwie agresje, dwie okupacje
Rozkaz: zatankować kompanię Abramsów
Rekordowy rocznik rozpoczął naukę na WAT
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
K2 bardziej polski i... bezpieczny dla załogi
Od doświadczeń z wojny do pokolenia Z
Soboty z wojskiem
Brytyjczycy na wschodniej straży
Grupa WB rozszerza ofertę Warmate’ów
Speczespół wybierze „Orkę”
Pięciobojowe duety na medal
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Szczeciński Korpus rośnie w siłę
Żandarmeria skontroluje także cywilów
Jednym głosem w sprawie obronności
Żołnierze USA i Bradleye jadą do Polski
Orlik na Alfę
RAF nad Polską. Cel: patrolować i odstraszać
Rekompensaty na nowych zasadach
Polsko-unijne rozmowy o „murze dronowym”
Bohaterowie, których etos trwa
W Sejmie o konsultacjach z sojusznikami

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO