12 czerwca 2023 r., w dniu święta Służby Ochrony Państwa, w Katedrze Polowej Wojska Polskiego miała miejsce wyjątkowa uroczystość, którą było odsłonięcie komemoratywnej tablicy dedykowanej pamięci żołnierzy Oddziału Dyspozycyjnego „B” Kedywu Okręgu Warszawa AK.
Oddział ten 1 sierpnia 1944 roku stał się Oddziałem Osłony Sztabu Dowódcy Powstania Warszawskiego płk. a następnie generała Antoniego Chruściela ps. „Monter”. Żołnierze oddziału nosili biało czerwone opaski z cyfrą „1” – dokładnie taką samą jak „Monter”. Oddział został powołany do życia 1 sierpnia 1943 roku poprzez wyznaczenie na jego dowódcę cichociemnego por. Ludwika Witkowskiego ps. „Kosa”, który do końca grudnia zgrywał oddział realizując z nim liczne akcje zbrojne, w tym na tak zwane budy żandarmerii hamując tym samym terror okupanta w stolicy. 1 stycznia 1944 roku oddział został formalnie powołany rozkazem i jako oddział dyspozycyjny wykorzystywany był do licznych akcji na terenie Warszawy. Już 26 lipca 1944 roku został zmobilizowany i oczekiwał na powstanie, które rozpoczął o godzinie 16.40 ruszając w kierunku Hotelu Victoria wyznaczonego na kwaterę główną dowódcy powstania. Hotel został zdobyty i o godzinie 17.00 kwaterę zajął w nim płk „Monter” ze swoim sztabem. Żołnierze oddziału byli używani przez płk Antoniego Chruściela do różnych ważnych zadań, a wśród nich do zdobywania budynku PAST, kościoła Św. Krzyża, komendy głównej Policji Granatowej, brali udział w walkach o Hale Mirowskie, wspierali próbę przedarcia się oddziałów ze Starówki do Śródmieścia oraz zdobywali kolejne kwatery dla „Montera”, między innym w budynku PKO i Kinie Palladium. Do niewoli poszli z „Monterem”.
Życzeniem ostatniego żyjącego żołnierza oddziału – Janusza Polkowskiego ps. „Sójka” było godne upamiętnienie ich trudu. Niestety „Sójka” nie doczekał tego, gdyż zmarł przed rokiem, jednak jego życzenie spełnił Komendant Służby Ochrony Państwa Pan płk SOP Radosław Jaworski.
W uroczystości odsłonięcia tablicy udział wzięli potomkowie żołnierzy oddziału, natomiast aktu odsłonięcia dokonali: Wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pan prof. Piotr Gliński, Pan płk SOP Radosław Jaworski, syn najmłodszego żołnierza oddziału wtedy 14 letniego Jerzego Filipowicza – Pan Jarosław Filipowicz oraz Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Pan dr. hab. Karol Polejowski. Moment odsłonięcia tablicy poprzedziły przemówienia. Płk SOP Radosław Jaworski przypomniał bohaterstwo żołnierzy Kolegium „B”, jak sami nazywali ten oddział, którym przyszło walczyć nie tylko z okupantem niemieckim lecz również rosyjskimi szpiegami usiłującymi dostać się do kwatery „Montera” oraz Pani Anny Witkowskiej córki „Józefa”, która podkreśliła wyjątkowe cechy charakteru ludzi dobieranych do oddziału. Na zakończenie Pani Witkowska w imieniu wszystkich rodzin podziękowała Komendantowi SOP za fundację tej wyjątkowej tablicy, na którą żołnierze Oddziału Dyspozycyjnego „B” czekali blisko 80 lat.
Należy zauważyć, że historia i tradycja zajmują ważne miejsce w procesie formacyjnym funkcjonariuszy SOP, a dbałość o pamięć zaowocowała ufundowaniem w Katedrze Polowej Wojska Polskiego pamiątkowej tablicy. W swoim przemówieniu, wygłoszonym tego samego dnia w Belwederze, fakt ten podkreślił Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda.
Służba Ochrony Państwa jako jedna z dwóch formacji mundurowych kultywuje tradycje warszawskiego Kedywu. W 2017 roku Biuro Ochrony Rządu przyjęło tradycje Oddziału Dyspozycyjnego „B” Kedywu Okręgu Warszawa AK, natomiast powstała w 2018 roku Służba Ochrony Państwa na mocy ustawy przejęła tą tradycję od swojego poprzednika.
Tradycje Oddziału Dyspozycyjnego „A” Kedywu Okręgu Warszawa AK nazywanego Kolegium A - kultywuje Oddział Specjalny Żandarmerii w Warszawie.
Tekst: Przemysław Jaskółowski
autor zdjęć: Służba Ochrony Państwa
komentarze