Jakie będą konsekwencje sprzedaży mieszkania kupionego z bonifikatą od AMW? Czy żołnierz aktywnej rezerwy może zostać bezpłatnie zakwaterowany na terenie jednostki? Które kierunki cywilnych studiów wojsko uważa za przydatne, a ich absolwentów zaprasza na kursy oficerskie? Eksperci Ministerstwa Obrony Narodowej tłumaczą przepisy zawarte w ustawie o obronie ojczyzny.

Proszę o interpretację artykułu 449 ust. 3 pkt 1 ustawy o obronie ojczyzny. Problematyka dotyczy żołnierzy powoływanych do zawodowej służby wojskowej i posiadających ostatnie opinie służbowe, np. za rok 2023. Czy takim żołnierzom należy się świadczenie motywacyjne?

Zgodnie z ustawą z 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (art. 449) jedną z przesłanek, która uniemożliwia przyznanie żołnierzowi zawodowemu świadczenia motywacyjnego, jest otrzymanie w ostatniej opinii służbowej oceny ogólnej niższa niż dobra. O ile kwestia samej wysokości oceny nie budzi wątpliwości, o tyle wyjaśnienia wymaga istota ostatniej oceny. Na podstawie wykładni przepisów prawa a contrario, stwierdzić należy, że zarówno ocena ostatnia, choćby wydana przed laty – nie niższa niż dobra, jak i brak oceny z ostatniej opinii służbowej (w ostatnio przeprowadzanym corocznym opiniowaniu) nie mogą być uznane za ocenę niższą niż dobra. Stanowi to przesłankę do przyznania świadczenia motywacyjnego.

Żołnierz zawodowy nabył w przeszłości lokal mieszkalny od AMW z bonifikatą, który później sprzedał. Obecnie zamieszkuje poza miejscem pełnienia służby w miejscowości, która nie jest miejscowością pobliską. Czy w takiej sytuacji, będąc „rozliczonym” z AWM, żołnierz ma prawo do zwrotu kosztów codziennych dojazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby i z powrotem?

Nabycie przez żołnierza zawodowego lub jego małżonka lokalu mieszkalnego z bonifikatą od Agencji stanowi trwałą (niezależnie od późniejszego zbycia lokalu) negatywną przesłankę utraty prawa do zakwaterowania w trakcie pełnienia służby, jak również do wypłaty odprawy mieszkaniowej po zwolnieniu żołnierza ze służby (art. 21 ust. 6 pkt 3 oraz art. 23 ust. 9 pkt 1 ustawy z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP).

Żołnierzom, którzy skorzystali już z pomocy państwa w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych poprzez nabycie lokalu na preferencyjnych warunkach, ustawodawca, w drodze wyjątku, pozostawił jednak pewne możliwości. W sytuacji jeśli nabycie lokalu od Agencji z bonifikatą przez żołnierza lub jego małżonka nie nastąpiło w miejscowości, w której pełni on służbę, albo w miejscowości pobliskiej, lub jeśli żołnierz lub jego małżonka nie mają w tej miejscowości lokalu mieszkalnego wybudowanego lub nabytego z wykorzystaniem środków pozyskanych ze sprzedaży nabytego od Agencji lokalu, istnieje możliwość zakwaterowania w trakcie pełnienia służby w internacie albo kwaterze internatowej (art. 21 ust. 10 ustawy o zakwaterowaniu).

Jeśli natomiast chodzi o zwrot kosztów codziennych dojazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby i z powrotem Agencja Mienia Wojskowego nie jest właściwa do rozstrzygania o tym uprawnieniu żołnierza zawodowego. Zwrot taki może przyznać – na pisemny wniosek żołnierza zawodowego – dowódca jednostki wojskowej, na zasadach przewidzianych w art. 291 ustawy o obronie ojczyzny.

W 1990 roku ukończyłem Liceum Lotnicze w Dęblinie, obroniłem pracę dyplomową i uzyskałem zawód „mechanik osprzętu lotniczego”. Czy w związku z tym mogę używać wojskowej odznaki mechanika na mundurze? Nie mam żadnej legitymacji, tylko zapis w świadectwie dojrzałości.

Obowiązek noszenia umundurowania oraz odznak i oznak wojskowych przez żołnierzy wynika z art. 270 ust. 2 pkt 1–3 ustawy o obronie ojczyzny. Na podstawie tych przepisów minister obrony narodowej w rozporządzeniu z 20 maja 2022 r. w sprawie noszenia umundurowania przez żołnierzy określił:

1) wzory, sposób noszenia umundurowania oraz odznak i oznak wojskowych;
2) przypadki, w których żołnierze są zwolnieni od obowiązku noszenia umundurowania oraz odznak i oznak wojskowych;
3) sposób noszenia przez żołnierzy orderów, odznaczeń, medali i odznak innych niż wojskowe;
4) okoliczności i sposób noszenia uzbrojenia.

Oznaki korpusów osobowych, grup osobowych żołnierze noszą zgodnie z posiadaną specjalnością, do której zostali zaliczeni. Cywilny tytuł zawodowy „mechanika osprzętu lotniczego” nie uprawnia do noszenia wojskowej odznaki mechanika na mundurze.

Czy żołnierzowi aktywnej rezerwy przysługuje bezpłatne zakwaterowanie na terenie jednostki wojskowej?

Przepis art. 7 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący zakwaterowania zbiorowego żołnierzy we wspólnych kwaterach stałych nie daje możliwości zakwaterowania żołnierzy aktywnej rezerwy. Zgodnie z przepisami tej ustawy zakwaterowanie takie jest przewidziane dla żołnierzy: 1) odbywających zasadniczą służbę wojskową; 2) terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie; 3) odbywających ćwiczenia wojskowe; 4) pełniących zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia w uczelni wojskowej (z wyłączeniem żołnierzy zawodowych skierowanych do kształcenia w uczelni wojskowej w czasie pełnienia przez nich zawodowej służby wojskowej); 5) będących słuchaczami szkół albo uczestniczących w innych formach szkolenia w siłach zbrojnych, a także skierowanych do pełnienia czynnej służby wojskowej poza granicami państwa; 6) pełniących służbę wojskową w czasie stanu nadzwyczajnego, po ogłoszeniu mobilizacji lub w czasie wojny.

Zakwaterowanie zbiorowe żołnierzy należy do kompetencji dowódcy jednostki. Jednocześnie należy podkreślić, że trwają prace nad projektem zmian do ustawy o zakwaterowaniu w zakresie objęcia żołnierzy aktywnej rezerwy prawem do zakwaterowania zbiorowego we wspólnych kwaterach. Przewiduje się możliwość zakwaterowania w internacie lub kwaterze internatowej także żołnierzy w aktywnej rezerwie zamieszkałych poza miejscowością, w której pełnią służbę i niebędącej miejscowością pobliską, w dni pełnienia tej służby, pod warunkiem zaspokojenia potrzeb żołnierzy zawodowych. Wprowadzenie tych zmian pozwoli również na pokrywanie opłat za korzystanie z miejsc internatowych Agencji przez żołnierzy w aktywnej rezerwie ze środków dotacji celowej udzielonej przez ministra obrony narodowej.

Corocznie wojsko określa wykaz kierunków przydatnych w określonym korpusie lub grupie osobowej dla kandydatów na kursy oficerskie. W jakiej grupie osobowej na kursy oficerskie pedagogika jest „przydatnym kierunkiem”?

Aktualnie trwa nabór na kursy oficerskie dla osób ze środowiska cywilnego na podstawie decyzji nr 101/MON ministra obrony narodowej z 29 sierpnia 2024 r. w sprawie naboru do uczelni wojskowych. Zgodnie z § 10 ust. 3 przywołanej decyzji wskazane jako przydatne kierunki ukończonych studiów określają i przesyłają do Departamentu Kadr, szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia decyzji osoby mające kwalifikacje właściwe dla danego korpusu osobowego (grupy osobowej) w porozumieniu z rektorami-komendantami uczelni wojskowych. Informacje w tym zakresie, jak również pozostałe, dotyczące procedury procesu rekrutacji na kursy oficerskie, zamieszczane są z odpowiednim wyprzedzeniem na stronach internetowych uczelni wojskowych prowadzących przedmiotowe szkolenia.

Z informacji uzyskanych w Departamencie Kadr kierunek studiów „pedagogika” nie znalazł się wśród kierunków określonych jako przydatne w określonym korpusie osobowym (grupie osobowej) dla kursów oficerskich realizowanych w 2025 roku i adresowanych do osób ze środowiska cywilnego.

Niemniej jednak należy zauważyć, że w § 11 wymienionej decyzji ministra obrony narodowej wskazano, iż „w przypadku osób, o których mowa w § 2 pkt 1 i 2, nieposiadających ukończonego kierunku studiów, o którym mowa w § 10 ust. 3, dyrektor Departamentu Kadr może ze względu na potrzeby Sił Zbrojnych RP pozytywnie zaopiniować wniosek, o którym mowa w § 6, oraz umożliwić tym osobom udział w postępowaniu rekrutacyjnym w uczelni wojskowej”.
Tym samym rekomenduje się rozważenie udziału w kwalifikacjach na 12-miesięczny kurs oficerski na potrzeby grupy osobowej „lekkiej piechoty”, prowadzony w Akademii Wojsk Lądowych, po którego ukończeniu kandydaci zostaną wyznaczeni na pierwsze stanowiska służbowe w jednostkach wojskowych podległych Dowództwu Wojsk Obrony Terytorialnej.

Informacje na temat wszystkich możliwych form czynnej służby wojskowej można uzyskać w dowolnie wybranym wojskowym centrum rekrutacji.

Żołnierz zawodowy został zwolniony ze służby na skutek upłynięcia terminu wypowiedzenia z końcem sierpnia 2023 r. W roku 2023 roku nie został zaopiniowany, ostatnia opinia została sporządzona w 2022 r. W tym roku w marcu żołnierz powrócił do służby. Czy powinien być opiniowany w tym roku?

Żołnierz nie powinien być opiniowany. Opiniowanie żołnierzy zawodowych przeprowadza się od 15 sierpnia do 15 października. Opiniowaniem służbowym obejmuje się żołnierzy zawodowych, którzy od dnia sporządzenia ostatniej opinii służbowej lub powołania do pełnienia zawodowej służby wojskowej do 15 sierpnia danego roku przez okres co najmniej 6 miesięcy pełnili zawodową służbę wojskową. Jeżeli żołnierz został powołany w marcu, to przepisy prawa nie dają podstaw do jego zaopiniowania.