moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Turecki łącznik

Kilka dni temu odbyły się w Ankarze rosyjsko-ukraińskie rozmowy na temat eksportu zboża z Ukrainy, które Rosjanie blokują w czarnomorskich portach. Miejsce negocjacji nie było oczywiście przypadkowe i świadczy z jednej strony o potencjalnej roli Turcji jako mediatora, z drugiej jednak o ambiwalentności tureckiej polityki wobec toczącej się wojny.

Turcja jest jednym z dostawców uzbrojenia dla Ukrainy, przede wszystkim dronów uderzeniowych TB-2 (pierwsze zestawy dostarczono jeszcze w ubiegłym roku, ich debiut bojowy miał miejsce 26 października w Donbasie). Bayraktary dzięki swej skuteczności stały się jednym z symboli oporu Ukraińców. Jednocześnie jednak Turcja nie przyłączyła się do sankcji przeciwko Rosji. Bez wątpienia ma na to wpływ m.in. sytuacja ekonomiczna — inflacja w Turcji osiągnęła poziom niemal 80% i pieniądze zostawiane przez rosyjskich turystów są dla tamtejsze gospodarki niczym życiodajna kroplówka. Ale nie jest to oczywiście ani główna, ani jedyna przyczyna. Ankara chętnie widziałaby siebie w roli brokera jakiegoś rodzaju porozumienia kończącego walki, co umocniłoby jej regionalną pozycję. Ismail Demir, szef tureckiej Agencji Przemysłu Obronnego, stwierdził w niedawnym wywiadzie dla „The Wall Street Journal”, że Turcja jest jedynym krajem, który może rozmawiać z obydwiema stronami konfliktu o pertraktacjach pokojowych. Jednak jak podkreślił, trudno to robić, dostarczając uzbrojenie jednej ze stron. Należy się zatem spodziewać, że tych dostaw będzie przynajmniej w najbliższym czasie mniej.

Jest jednak jeszcze trzecia strona medalu. Turcja jest wprawdzie członkiem NATO, ale ma także własne interesy bezpieczeństwa, wykraczające daleko poza obszar Sojuszu i często rozbieżne z interesami amerykańskimi. Dotyczą one przede wszystkim czterech regionów, w których aktywna jest również Rosja, tj. Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej, Kaukazu, a w mniejszym stopniu również Azji Centralnej.

Jednocześnie państwo rządzone przez prezydenta Recepa Erdoğana staje się coraz bardziej autokratyczne, a co za tym idzie – nieufne wobec intencji innych państw. To oddala je od Zachodu, a zbliża do podobnych sobie reżimów. Momentem przełomowym był w tym procesie nieudany pucz z lipca 2016 roku. Po mistrzowsku wykorzystał go wówczas Władimir Putin, jako pierwszy ze światowych przywódców zapewniając o swoim poparciu dla prawowitego rządu. Tymczasem uważany przez Erdoğana za inspiratora zamachu Fethullah Güllen od lat mieszka w Stanach Zjednoczonych, które nie zgodziły się na jego ekstradycję. Zbliżeniu z Rosją, które umocnił zakup systemu obrony powietrznej S-400, towarzyszył więc rozdźwięk w relacjach z USA, pogłębiony wykluczeniem Ankary z programu myśliwca F-35. Turcja chciała kupić co najmniej setkę tych maszyn, obecnie zaś zmuszona jest szukać alternatywy. Choć dziś trudno zakładać, by stały się nią maszyny rosyjskie (Su-35, Su-57 czy Su-34), to i taka ewentualność była wcześniej rozważana.

Z drugiej strony Turcja buduje swój własny myśliwiec, roboczo oznaczony jako TF/X, a dla rozwoju tej konstrukcji oraz kolejnych dronów opłacalna byłaby współpraca z Ukrainą jako dostawcą silników. Jednak w relacjach z Rosją, choć obydwa państwa wspierają przeciwne strony zarówno w Syrii, jak i w Libii (sytuacja w Górskim Karabachu jest jeszcze bardziej skomplikowana), udaje się Turkom osiągać taktyczne konsensusy. Nie można tego powiedzieć o relacjach z USA, te wciąż nie wyraziły zgody na sprzedaż myśliwców F-16 Block 70 ani pakietów modernizacyjnych do starszych maszyn tego typu używanych przez Turcję. Również w kwestiach syryjskich rozdźwięk jest wyraźnie widoczny. Ankara nie jest w stanie zaakceptować jakiejkolwiek pomocy dla tamtejszych Kurdów, nie mówiąc już o autonomii regionu, Waszyngton zaś jest przeciwny kolejnemu wtargnięciu tureckich wojsk do Syrii. Aby częściowo choć zrozumieć podejście Turcji do konfliktu w Ukrainie, należy mieć z tyłu głowy właśnie tę wielowektorowość tamtejszej polityki.

Dało się ją zauważyć także w przypadku sprzeciwu Erdoğana wobec przystąpienia Szwecji i Finlandii do NATO. Po krótkim czasie Turcja wycofała weto i oznajmiła, że osiągnęła swe cele. Jakie tym razem? Jens Stoltenberg, sekretarz generalny Sojuszu, mówił, że dwa kandydujące państwa zadeklarowały złagodzenie sankcji nałożonych na Ankarę po wtargnięciu do Syrii w 2019 roku. Poinformował także, że Szwecja i Finlandia zamierzają rozpatrzeć wnioski o ekstradycję obywateli pochodzenia kurdyjskiego, których Turcja oskarża o terroryzm. Należy zakładać, że do zmiany tureckiego stanowiska doszło w wyniku nacisków USA, choć nie wiemy, co ostatecznie przekonało Erdoğana. Być może była to obietnica sprzedaży wspomnianych pakietów modernizacyjnych F-16, a być może… groźba dalszego ograniczania dostępu do amerykańskiego rynku uzbrojenia. Niezależnie od tego Turcja daje wyraz jedności sojuszniczej, nawet jeśli nie jest do końca z tego powodu zadowolona.

W przypadku toczących się od tygodni rozmów na temat eksportu ukraińskiego zboża także wyraźnie widać grę Ankary. Funkcję mediatora traktuje ona jako wkład w budowanie własnej roli w konflikcie zbrojnym. Wedle oficjalnych deklaracji pertraktacje zakończyły się sukcesem i częściowy eksport ma być wznowiony, choć porozumienie w tej sprawie ma dopiero zostać podpisane podczas kolejnego spotkania. Z informacji strony tureckiej wynika, że jednym z warunków może być ustanowienie wspólnych komisji kontrolujących załadunek w portach, Turcja zaś ma być gwarantem bezpiecznego transportu na wodach Morza Czarnego. Rozmowy toczą się pod auspicjami ONZ, organizacja ta ma być również stroną porozumienia, zatem sukces ten będzie również sukcesem Turcji w ONZ.

Niezależnie od ostatecznego kształtu porozumienia, jak i nie zważając na zmianę stanowiska Ankary wobec poszerzenia NATO, należy się spodziewać, że Turcja pozostanie najbardziej problematycznym spośród sojuszników. Rozbudzone ambicje mocarstwowe tego państwa, podbudowane nacjonalizmem, tak łatwo nie znikną. A mocarstwa nie lubią ograniczeń w swej polityce, nawet jeśli czasem muszą się na nie godzić.

Rafał Ciastoń , ekspert ds. stosunków międzynarodowych, technologii militarnych i konfliktów zbrojnych

autor zdjęć: Baykar

dodaj komentarz

komentarze


Flyer, zdobywca przestworzy
 
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Odznaczenia za misję
Demony wojny nie patrzą na płeć
Strategia odstraszania. Czy zadziała?
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Wyższe stawki dla niezawodowych
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
Dwa tygodnie „rozgryzania” Homara-K
Pełna mobilizacja. Żołnierze ruszają na tereny zagrożone powodzią
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
Kadeci z NATO i z Korei szkolili się w Karkonoszach
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Czarne Pantery, ognia!
Międzynarodowy festiwal lotnictwa. Zbliża się Air Show Radom 2025
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Cybermiasteczko na Festiwalu Open’er
Rodzinne ćwiczenia z wojskiem
Podejrzane manewry na Bałtyku
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Żołnierze WOT-u szkolili się w Słowenii
Kajakami po medale
Rusza operacja „Bezpieczny Zachód”
Broń przeciwko wrogim satelitom
Alert pogodowy. Żołnierze są najbliżej zagrożonych miejsc
BWP-1 – historia na dekady
Zostań kapralem! Rusza nabór na kursy
Czarna Pantera celuje
Zagrożenie powodziowe. Żołnierze gotowi do działania
Nowe zasady fotografowania obiektów wojskowych
Tłumy na zawodach w Krakowie
Prezydent na wschodniej granicy
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Święto sportów walki w Warendorfie
Żołnierze znowu walczą ze złotą algą
W tydzień poznali smak żołnierskiego fachu
Ewakuacja Polaków z Izraela
Żołnierze z 10 Brygady Kawalerii Pancernej powalczą w IV lidze
Kapryśny przeciwnik
„Różycki” zwodowany
Ratownik w akcji
Planowano zamach na Zełenskiego
Miliardowe wsparcie dla PGZ
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Strażnicy polskiego nieba
Dzieci wojny
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
Szczyt w Hadze zakończony, co dalej?
Pracowity pobyt w kosmosie
Śmierć gorsza niż wszystkie
11 lipca narodowym dniem pamięci o ofiarach rzezi wołyńskiej
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Niemal 500 absolwentów AWL-u już oficjalnie oficerami WP
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Bezpieczniejsza Europa
Kolejne czołgi K2 dla naszej armii
Pułk Reprezentacyjny rekrutuje. Kto może dołączyć?
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO