moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Proces pierwszych przywódców WiN-u

75 lat temu w Warszawie zapadł wyrok w procesie I Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Sądzono dziesięciu przywódców WiN-u, m.in. prezesa organizacji płk. Jana Rzepeckiego. To był pierwszy z głośnych procesów pokazowych w Polsce Ludowej, który został propagandowo wykorzystany do kompromitowania podziemia niepodległościowego.


płk. Jan Rzepecki jako major WP

Po II wojnie światowej komunistyczne służby bezpieczeństwa z całą zaciętością zwalczały niepodległościowe organizacje, które działały w Polsce. Na celowniku znalazło się m.in. Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” założone 2 września 1945 roku jako kontynuacja Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. – Członkowie organizacji chcieli doprowadzić do wolnych i demokratycznych wyborów w Polsce, domagali się opuszczenia kraju przez wojska radzieckie i sprzeciwiali prześladowaniom politycznym – mówi dr Dariusz Siwek, historyk zajmujący się najnowszymi dziejami Polski.

Tropiąc działaczy i żołnierzy WiN-u, funkcjonariusze UB w ciągu kilku miesięcy – na przełomie 1945 i 1946 roku – aresztowali członków I Zarządu Głównego organizacji. W więzieniu znaleźli się m.in.: płk Jan Rzepecki „Ożóg”, prezes WiN-u; jego zastępca płk Antoni Sanojca „Cis”; ppłk Jan Szczurek-Cergowski „Sławbor”, prezes Obszaru Zachodniego; kpt. Marian Gołębiewski „Ster”, szef sztabu Okręgu Lublin oraz kpt. Emilia Malessa „Marcysia”, kierowniczka łączności zagranicznej.

Do śledztwa skierowano najważniejszych funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, m.in. mjr. Józefa Różańskiego kierującego pracą pionu śledczego tego urzędu. Stosowano długie, wyczerpujące przesłuchania połączone z presją psychiczną i manipulacją. Aresztowanym podawano błędne informacje i składano fałszywe obietnice. – W efekcie część przesłuchiwanych z płk. Rzepeckim na czele przyznała się do winy i potępiła swoją działalność – mówi historyk.

4 stycznia 1947 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie rozpoczął się proces przywódców WiN-u. Na ławie oskarżonych zasiadło 10 osób związanych ze zrzeszeniem. Zarzucono im m.in. działalność antypaństwową, organizowanie dywersji, akty terroru, szpiegostwo, zabójstwa działaczy komunistycznych, rabunki i uchylanie się od służby wojskowej.

Był to pierwszy z głośnych procesów pokazowych stalinowskiej Polski. Jego celem było skompromitowanie i osłabienie konspiracji niepodległościowej, a rozprawy relacjonowane były szeroko w komunistycznych mediach. – Głównym aktorem procesu był płk Rzepecki, który potępił własną działalność, kierowaną przez siebie organizację i polskie władze na emigracji – podaje dr Siwek.

Wyroki ogłoszono 3 lutego 1947 roku. Większość oskarżonych skazano na kary od 2 do 12 lat więzienia. Tylko kpt. Gołębiewski otrzymał karę śmierci. Prezydent Bolesław Bierut skorzystał jednak z prawa łaski i zamienił wyrok na karę więzienia. Pozostałym skazanym także zmniejszono kary. Potem jednak część z nich ponownie trafiała do więzień. Płk Rzepecki był więziony z przerwami do 1955 roku, kpt. Gołębiewski do 1956 roku, a kpt. Malessa złamana ubeckimi metodami w 1949 roku popełniła samobójstwo.

Mimo tych represji „Wolność i Niezawisłość” kontynuowała działalność i stała się największą organizacją niepodległościową po II wojnie. Według szacunków historyków, przewinęło się przez nią ok. 30 tys. działaczy i żołnierzy. Oddziały partyzanckie WiN-u szczególnie mocno działały na Białostocczyźnie i Lubelszczyźnie. Atakowały posterunki milicji, likwidowały osoby współpracujące z władzą komunistyczną i uwalniały więźniów politycznych.

W latach 1945–1947 władze komunistyczne aresztowały kolejne cztery zarządy główne zrzeszenia. Ostatni prezes WiN-u, ppłk Łukasz Ciepliński i jego współpracownicy 1 marca 1951 roku zostali zamordowani strzałem w tył głowy w więzieniu na warszawskim Mokotowie.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


W Ełku wykuwają charaktery
 
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
Wylicytuj Buzdygan i pomóż chorym dzieciom!
Polska kupi najnowsze rakiety AMRAAM
Podniebny Pegaz
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Double Eagle – podwodny tropiciel
Pierwsza misja Gripenów
Szabla hubalczyków
Kolejowy sabotaż udaremniony
Poszukiwania ofiar rzezi wołyńskiej
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Pułaski” na Atlantyku
Feniks zakończony. Pomoc trwa
Trzy dekady DGW
Zmiany w organizacji bazy logistycznej w Jasionce
Podniebne wsparcie sojuszników
„Wojskowe” przepisy budowlane do zmiany
USA wycofają się z działań na rzecz pokoju w Ukrainie?
Pracowity dyżur Typhoonów
„Widziałem wolną Polskę. Jechała saniami”
Henry Szymanski na tropie prawdy
Musimy być gotowi na najtrudniejsze scenariusze
Viva Polaki! Viva liberatori!
Więcej amunicji do Rosomaków
Dobra wiadomość dla miłośników lotnictwa
Su-22, czyli cztery dekady w siłach powietrznych
Ile kosztują Starlinki dla Ukrainy
Żołnierze walczą z ogniem w Biebrzańskim Parku
Zatopiony problem
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Medycyna na morzu
Rex Bolizlavus
Składy wysokiego ryzyka
Tuzin rekordów Wojska Polskiego w pływaniu
Medale Pucharu Świata zdobyte przez żołnierzy na ringu
Nowi generałowie Wojska Polskiego
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Rodzina na wagę złota
Polskie F-16 w służbie NATO
Strażnik nieba
Święto ludzi z pasją
Wyrok za tragiczny wypadek
PKW Łotwa – sojusznicze zaangażowanie
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Tych chwil z Dachau nie da się wymazać…
Zwycięstwo mordercy
Poznać rakietowego Homara
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Ratownicy medyczni szkolą się z samoobrony
Więcej polskiego trotylu dla USA
Debiut polskiego AW149
Sport kształtuje mentalność
Polskie rakiety do Homara-K już za trzy lata
Więcej na mieszkanie za granicą
Żołnierze usuwają skutki nawałnicy
Wyścig zbrojeń wystartował
Baltic Sea Under Control
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Pilecki ucieka z Auschwitz
Powstaje armia dronów
Niezawiniona śmierć niezłomnego gen. Fieldorfa
Szef MSZ do Rosji: Nigdy więcej nie będziecie tu rządzić

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO