moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Lekcja narodowej geometrii

Polska bitwa o Monte Cassino była epizodem. Oglądana z zewnątrz, z perspektywy lat i wielkiej sceny teatru działań wojennych, nie jest starciem na miarę dziejów. Ale dla nas Polaków jest niczym żywa rana, która wciąż rozdrapuje narodową pamięć.

Jest piękny majowy dzień 1944 r., ppor. Jan Tchórzewski, dwudziestosześcioletni żołnierz Brygady Karpackiej, weteran z Tobruku, Polak z Kresów Wschodnich, właśnie umiera z ran na włoskim wzgórzu. Melchior Wańkowicz w „Bitwie o Monte Cassino” przenosi żołnierza do historii i opisuje tę śmierć kadr po kadrze. Oto młody podporucznik pada, unosi głowę patrząc na nacierających w jego miejsce kolegów. Podobno uśmiecha się i mówi ostatnie słowa, będące podsumowaniem młodego życia: „Może się opłaci…”. Wie, że już za chwilę jego wartość bojowa zamieni się w polityczny potencjał – negocjacyjną mamonę, cenę zapłaconą z góry, którą Polska będzie mogła rzucić na stół, przeliczając krzyże na grobach swych żołnierzy. „Może się opłaci…” – mówi, choć od lutowego przemówienia Churchilla chodził przygnębiony i przewidywał, musiał przewidywać, że zapewne się jednak nie opłaci. Utrata polskich Kresów była dla tamtego wojska czymś więcej niż dramatyczną redukcją granic państwa.

Adolf Bocheński, diament polskiej myśli politycznej, który stracił życie pod Ankoną powiadał, że nikt przyzwoity nie ma prawa przeżyć tej wojny. Pod konającym Tchórzewskim rośnie ciepła kałuża krwi. Tym samym spełnione zostają warunki konieczne dla narodzin polskiego mitu. Wańkowicz doskonale to rozumie i pisze swym reporterskim stylem ten werset tragedii polskiej z powtarzalną od wieków jednością miejsca, czasu i akcji. Mamy więc śmierć niewinną, obcy grób, chrzest krwi, i majaczącą, mglistą nadzieję, że ktoś za tę śmierć nam odpłaci. I jak to w polskich mitach bywa – pewne jest tylko, że umrzeć trzeba. A resztę się zobaczy.

Polska bitwa o Monte Cassino była epizodem. Ale dla nas Polaków jest niczym żywa rana, która wciąż rozdrapuje narodową pamięć. Jest przecież w tej bitwie los Kresów opustoszałych, oddartych brutalnie od Polski, jest los ich mieszkańców, zagłuszony stukotem kół pociągów „na wschód”. Jest męczeństwo łagrów, i głód stepów, są dzieje Armii Polskiej w Związku Sowieckim pod dowództwem gen. Władysława Andersa, jest w końcu pustka po katyńskich oficerach, jest odczuwalna nieobecność tych, co „nie zdążyli do Andersa”. I teraz w huku dział, nacierający na górę ognia żołnierze grają tę historię, po ludzku jednak wciąż nieprawdopodobną. Grają ten nasz wielki, polski finał. Ten nasz tryumf jak zawsze okryty żałobą i ten refren przeklęty, że „Może się opłaci…”. Słychać już w nim zapowiedź gruzów opuszczonej Warszawy i śpiew jej poległych dzieci, słychać w nim rozpacz polskiego wojska, któremu nie pozwolą iść tam z odsieczą. I odrobimy tak jak od lat, od pokoleń tę osobliwą lekcję narodowej geometrii, gdzie od dziecka uczymy się, że „wolność krzyżami się mierzy…”, i ocalonym honorem, który osłodzić ma każdą, największą nawet stratę. Pochylmy się dziś przy tych krzyżach.

Poległych upamiętniono rok po bitwie, budując polski cmentarz na Monte Cassino. Gen. Anders uczynił to tradycją, która trwa do dziś.

Do dziś także, mimo upływu lat trwa dyskusja toczona nie tylko przez historyków – czy było warto? Czy polski generał mógł nie przyjąć bitwy? Przedstawiamy Państwu dwa punkty widzenia znakomitych specjalistów na tę historię, na kulisy decyzji polskiego dowództwa, na rachunek zysków i strat („I poszli! Jak zawsze się bić!”, „Decyzja najwyższej wagi”). Tak właśnie powinniśmy analizować nasze dzieje, jeśli mają być czymś więcej niż ornamentem naszych mitów.

Bez względu jednak na oceny wystawiane faktom po latach – co do jednego wszyscy jesteśmy zgodni. Żołnierze spod Monte Cassino dowiedli wielkiego męstwa, budzących szacunek umiejętności bojowych, braterstwa broni. Zarówno ci, którzy polegli, jak i ci, którzy przeżyli, widzieli przez dymy walki nadzieję na wolną Polskę. Niech otacza ich wieczna chwała i niegasnąca nigdy pamięć. Bohaterowie spod Monte Cassino – odpoczywajcie w pokoju. 


 

 

 

Z okazji 75. rocznicy bitwy pod Monte Cassino przygotowaliśmy wydanie specjalne „Polski Zbrojnej”. Mecenasem jednodniówki jest Polska Spółka Gazownictwa.

Nasze wydawnictwo jest też dostępne w angielskiej i włoskiej wersji językowej.

Zapraszamy do lektury!

 

 

 

 

 

 

 

Anna Putkiewicz , redaktor naczelny portalu „Polska Zbrojna” i kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”

autor zdjęć: Piotr Korczyński

dodaj komentarz

komentarze


Polski żołnierz pobił w Chinach rekord świata
Najmłodszy w rodzinie
Nocne ataki na Ukrainę
Drony w ofensywie
Dwie agresje, dwie okupacje
Informacja geoprzestrzenna na współczesnym polu walki
Prezydent Nawrocki: Wieluń to symbol cierpienia
„Road Runner” w Libanie
Nowość Grupy WB na MSPO 2025: robot kroczący
Polska i Szwecja, razem na rzecz bezpieczeństwa
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Nie tylko K9. Koreańska oferta dla WOT-u
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Zwycięska batalia o stolicę
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Akt oskarżenia w sprawie planu „Warta”
Modernizacja F-16 w polskich zakładach wojskowych
Skorzystaj z szansy na zostanie oficerem
Nietypowa premiera targowa
Awaryjne lądowanie wojskowego śmigłowca
Drones on the Offensive
Loty szkoleniowe na F-16 wstrzymane do odwołania
Zakupy według potrzeb
Świetne występy polskich żołnierzy
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Premierowe strzelania Spike’ami z Apache’ów
Baobab z miotaczem
MON rozpoczyna współpracę z Ligą Obrony Kraju
Niemiecki plan zniszczenia Polski
Wyczekiwane przyspieszenie
Klucz do bezpieczeństwa
Amerykańsko-rosyjski szczyt na Alasce
Cena wolności. Powstańcze wspomnienia
Czarna skrzynka F-16 w rękach śledczych
Na motocyklach śladami historii
Szczyt przywódców ws. Ukrainy
Duże osiągnięcie polskich skoczków
Relokacja wojsk na Podkarpaciu
Ćwicz w szkole jak w wojsku!
Radary, które widzą wszystko
Detect & Classify: satelity z AI
Szef Sztabu Generalnego: MSPO przykładem rewolucji dronowej
Z najlepszymi na planszy
Brytyjczycy żegnają Malbork
Szef MON-u upamiętnił pierwszych poległych w II wojnie
NATO ćwiczy na Bałtyku. Z polskim udziałem
Szczelna sieć dla Tarczy
Wicepremier Kosiniak-Kamysz rozmawia o technologiach nuklearnych
Polski udział w produkcji F-16 i F-35
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
Lepsza efektywność
Śmierć pilota F-16. Trwa badanie przyczyn wypadku
Startuje „Żelazny obrońca”
Nowelizacja ustawy o obronie z podpisem prezydenta
Inowrocławscy saperzy z misją na południu
Tuga – postrach dronów
Norwegowie budują na polskim poligonie
Pancerna pięść
Skoordynowane zarządzanie w kryzysie
Premier i szefowa UE na granicy w Krynkach
Hekatomba na Woli
Westerplatte, 1 września 1939. Pamiętamy!
Premier Tusk: MSPO robi wrażenie
Czas nowych inwestycji
31 Baza Lotnictwa Taktycznego apeluje do mediów
Trenują przed „Zapadem ‘25”
Pilica+ coraz bliżej
Orlik na Alfę
Na otwartym morzu mierzą daleko!
„Był twarzą sił powietrznych”
Nowe wcielenie Herona. Tym razem dla batalionu
Huta Stalowa Wola na MSPO
Małopolscy terytorialsi tym razem walczyli z suszą
Kadeci będą się uczyć obsługi dronów
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Strategiczne partnerstwo Polski i Kanady
Beret „na rekinka” lub koguta
Wielkie zbrojenia za Odrą
Wojskowi szachiści z medalem NATO
Polsko-koreańska spółka będzie produkować rakiety do wyrzutni Homar-K
Triumf żołnierzy-lekkoatletów
Dron-śmigłowiec dla marynarki
Kikimora o wielu twarzach
Polskie siły zbrojne stawiają na nowoczesność

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO