moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

75 lat temu powstał 2 Korpus Polski

Uwolnieni z sowieckich więzień i łagrów Polacy wstępowali w szeregi polskiej armii, która stała się zaczątkiem największej jednostki Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Dziś mija 75 lat od powstania 2 Korpusu Polskiego. Żołnierze pod dowództwem gen. Władysława Andersa wsławili się, zdobywając m.in Monte Cassino, Ankonę i Bolonię. Kilku z nich opowiedziało nam swoją historię.


Ewakuacja Polskich Sił Zbrojnych z ZSRR do Iraku przez góry w Iranie

– Pociąg zatrzymał się na stacji Buzułuku, wyjrzałem przez okno i ku swojemu zdumieniu zobaczyłem żołnierza w polskim mundurze. Wyskoczyłem z wagonu i od tego kaprala dowiedziałem się, że trwa nabór do polskiego wojska w ZSRR – tak o swojej drodze do 2 Korpusu Polskiego opowiada ppłk Marian Tomaszewski, żołnierz 6 Pułku Pancernego „Dzieci Lwowskich”. Pod koniec 1939 roku aresztowali go Sowieci i zesłali do Kazachstanu. Pracował w kopalni węgla w Karagandzie, skąd po napaści Niemiec na ZSRR w 1941 roku udało mu się uciec. Gdy został żołnierzem gen. Andersa, miał 19 lat.

Od Syberii po Egipt

– 2 Korpus Polski powstał na mocy rozkazu naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego z 29 czerwca 1943 roku – przypomina dr Janusz Kowalewski, historyk zajmujący się dziejami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Utworzenie jednostki poprzedziło zawarcie 30 lipca 1941 roku porozumienia Sikorski-Majski, na mocy którego rozpoczęto w ZSRR formowanie Armii Polskiej na Wschodzie. W jej szeregi ściągali Polacy uwolnieni z łagrów i obozów sowieckich.


Armia Polska na Bliskim Wschodzie - Wojska pancerne - czołg Mk III Valentine

Wobec narastającego konfliktu z władzami sowieckimi, w 1942 roku żołnierzy ewakuowano ze Związku Radzieckiego. „Nieludzką ziemię” opuściło wówczas 116,5 tys. polskich obywateli, w tym ponad 78 tys. żołnierzy. Powstała w ZSRR Armia Polska stała się główną siłą utworzonego 21 lipca 1943 roku w Iraku 2 Korpusu, największej jednostki Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Na jej czele stanął gen. Władysław Anders.

W skład korpusu weszły 5 i 6 Dywizja Piechoty, z których sformowano 5 Kresową Dywizję Piechoty. Dołączono do nich Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich, powołaną w 1940 roku na Bliskim Wschodzie. Stała się ona podstawą 3 Dywizji Strzelców Karpackich. 2 Korpus tworzyła też 2 Grupa Artylerii, 2 Warszawska Brygada Pancerna oraz mniejsze oddziały. – Razem z ojcem postanowiliśmy zgłosić się do armii w 1942 roku. Otrzymałem wtedy przydział do 6 Batalionu „Dzieci Lwowskich”, przemianowanego potem na 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich” 2 Warszawskiej Brygady Pancernej – opowiada portalowi polska-zbrojna.pl mjr Otton Hulacki. W szeregach 2 Korpusu jako podchorąży brał udział w najważniejszych bitwach pod wodzą gen. Andersa.

W sumie jesienią 1943 roku siły korpusu liczyły prawie 53 tys. żołnierzy, w tym ponad 3 tys. oficerów. – Jednostka została podporządkowana brytyjskiej 9 Armii, której dowództwo wyznaczyło termin osiągnięcia przez korpus gotowości na 1 stycznia 1944 roku – mówi historyk. Na początku polskie oddziały ochraniały pola naftowe w północnym Iraku. Potem żołnierzy przeniesiono do Palestyny, gdzie przeszli szkolenie w górach, a następnie do Egiptu, gdzie otrzymali nowe uzbrojenie i wyposażenie.


Jeden z obozów wojskowych Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie

Na włoskiej ziemi

W grudniu 1943 roku rozpoczął się transport wojsk i sprzętu 2 Korpusu na południe Włoch. Jednym z pierwszych zadań Polaków na Półwyspie Apenińskim było zdobycie wzgórza i ufortyfikowanego klasztoru Monte Cassino, które zamykały drogę do Rzymu. „Żołnierze! Długo czekaliśmy na tę chwilę odwetu i zemsty nad odwiecznym naszym wrogiem. Zadanie, które nam przypadło rozsławi na cały świat imię żołnierza polskiego”, napisał w rozkazie gen. Anders. – Należałem do batalionu szturmowego, chcieliśmy z kolegami dorwać Niemców, więc kiedy ruszył szturm, zapanowała euforia – wspomina por. Władysław Dąbrowski z 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Po sześciu dniach walki, 18 maja 1944 roku polskie oddziały zdobyły klasztor, przełamując niemieckie umocnienia tzw. linii Gustawa. – To były dni, których nie zapomnę do końca życia – przyznaje por. Dąbrowski.

Kolejnym polskim sukcesem w kampanii włoskiej było zdobycie 18 lipca Ankony na wybrzeżu Morza Adriatyckiego. – Opanowanie tego portu zapewniło dostawy wojskom alianckim i ułatwiło prowadzenie dalszych walk z Niemcami – wyjaśnia dr Kowalewski.


6 Pułk Artylerii Lekkiej 2 Korpusu Polskiego w bitwie o Monte Cassino

Natomiast wiosną 1945 roku 2 Korpus brał udział w bitwie o Bolonię, tocząc walki z trzema doborowymi dywizjami niemieckimi. Mimo to 21 kwietnia Polacy jako pierwsi wkroczyli do miasta. Dowódca 8 Armii brytyjskiej gen. Mac Creery napisał do żołnierzy: „W tej wielkiej bitwie wykazaliście wspaniałego ducha walki, wytrwałość i sprawność bojową”.

Wolna Polska

Walka o Bolonię była ostatnią batalią 2 Korpusu, który po zakończeniu wojny pozostał we Włoszech w składzie wojsk okupacyjnych. Jednocześnie w jego szeregi wstępowali Polacy zwalniani z obozów i przymusowych robót. Latem 1945 roku korpus liczył ponad 100 tys. żołnierzy.

Po wojnie część z nich, przeważnie szeregowych, zdecydowała się na powrót do kraju. W grudniu 1945 roku do Polski przyjechało ponad 12 tys. żołnierzy, potem wracali kolejni. Wśród nich por. Dąbrowski, który dowiedział się, że jego matka i brat przeżyli zsyłkę na Wschód i dotarli do Polski.

– Wielu z powracających było represjonowanych i prześladowanych przez komunistyczne władze – mówi historyk. Większość żołnierzy, m.in. ppłk Tomaszewski i mjr Hulacki, została jednak na Zachodzie i latem 1946 roku przetransportowano ich do Wielkiej Brytanii. W 1947 roku 2 Korpus Polski ostatecznie został rozwiązany.

Ponad 4 tys. wojskowych, którzy polegli podczas walk na Półwyspie Apenińskim, spoczywa na czterech polskich cmentarzach we Włoszech: na Monte Cassino, w Bolonii, Loreto oraz na południu kraju w Casamassima. Wśród nich, na Monte Cassino, zgodnie ze swoją wolą został pochowany gen. Anders, który po wojnie zamieszkał w Londynie i tam zmarł w 1970 roku.

– 2 Korpus był dla jego żołnierzy drugą rodziną, szansą na wyjście z nieludzkiej sowieckiej ziemi, a jednocześnie dawał możliwość walki za wolną Polskę, której niestety wielu z nich nie doczekało – mówi senator Anna Anders, córka generała.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


Awaryjne lądowanie wojskowego śmigłowca
Trenują przed „Zapadem ‘25”
Wyczekiwane przyspieszenie
Niemiecki plan zniszczenia Polski
Nietypowa premiera targowa
Premier Tusk: MSPO robi wrażenie
Relokacja wojsk na Podkarpaciu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Nie tylko K9. Koreańska oferta dla WOT-u
„Road Runner” w Libanie
Loty szkoleniowe na F-16 wstrzymane do odwołania
Drones on the Offensive
Akt oskarżenia w sprawie planu „Warta”
Inowrocławscy saperzy z misją na południu
Startuje „Żelazny obrońca”
Nocne ataki na Ukrainę
Huta Stalowa Wola na MSPO
Klucz do bezpieczeństwa
Hekatomba na Woli
Brytyjczycy żegnają Malbork
Pilica+ coraz bliżej
Polski udział w produkcji F-16 i F-35
MON rozpoczyna współpracę z Ligą Obrony Kraju
Lepsza efektywność
Tuga – postrach dronów
Czarna skrzynka F-16 w rękach śledczych
Orlik na Alfę
Polsko-koreańska spółka będzie produkować rakiety do wyrzutni Homar-K
„Był twarzą sił powietrznych”
Świetne występy polskich żołnierzy
Baobab z miotaczem
Westerplatte, 1 września 1939. Pamiętamy!
Prezydent Nawrocki: Wieluń to symbol cierpienia
Wojskowi szachiści z medalem NATO
Beret „na rekinka” lub koguta
NATO ćwiczy na Bałtyku. Z polskim udziałem
Dron-śmigłowiec dla marynarki
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Duże osiągnięcie polskich skoczków
Detect & Classify: satelity z AI
Szczelna sieć dla Tarczy
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Na otwartym morzu mierzą daleko!
Wicepremier Kosiniak-Kamysz rozmawia o technologiach nuklearnych
Premierowe strzelania Spike’ami z Apache’ów
Zakupy według potrzeb
Szef Sztabu Generalnego: MSPO przykładem rewolucji dronowej
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Modernizacja F-16 w polskich zakładach wojskowych
Cena wolności. Powstańcze wspomnienia
Wielkie zbrojenia za Odrą
Kikimora o wielu twarzach
Małopolscy terytorialsi tym razem walczyli z suszą
Kadeci będą się uczyć obsługi dronów
Premier i szefowa UE na granicy w Krynkach
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Ćwicz w szkole jak w wojsku!
Szef MON-u upamiętnił pierwszych poległych w II wojnie
Drony w ofensywie
Nowość Grupy WB na MSPO 2025: robot kroczący
Dwie agresje, dwie okupacje
Na motocyklach śladami historii
Amerykańsko-rosyjski szczyt na Alasce
Polskie siły zbrojne stawiają na nowoczesność
Śmierć pilota F-16. Trwa badanie przyczyn wypadku
31 Baza Lotnictwa Taktycznego apeluje do mediów
Najmłodszy w rodzinie
Strategiczne partnerstwo Polski i Kanady
Szczyt przywódców ws. Ukrainy
Nowelizacja ustawy o obronie z podpisem prezydenta
Zwycięska batalia o stolicę
Czas nowych inwestycji
Z najlepszymi na planszy
Pancerna pięść
Skoordynowane zarządzanie w kryzysie
Radary, które widzą wszystko
Polski żołnierz pobił w Chinach rekord świata
Norwegowie budują na polskim poligonie
Nowe wcielenie Herona. Tym razem dla batalionu
Triumf żołnierzy-lekkoatletów
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
Skorzystaj z szansy na zostanie oficerem
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Polska i Szwecja, razem na rzecz bezpieczeństwa
Informacja geoprzestrzenna na współczesnym polu walki

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO