moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

„Tarzan” wróci do domu

Wachmistrz Tomasz Wójcik „Tarzan", dowódca oddziału kawalerii NSZ i AK, zmarł w 1951 roku w Chicago. Teraz prochy partyzanta zostaną sprowadzone do Polski i pochowane obok jego żołnierzy. „Tarzan” zasłynął zasadzką, w której zabito gen. Kurta Rennera, dowódcę 174 Dywizji Rezerwowej.

Tomasz Wójcik z bratem Teofilem Warszawa 1938. Fot. arch. rodzinne wachm. Tomasza Wójcika „Tarzana”

– Chcemy pochować Tomasza Wójcika „Tarzana”, dowódcę oddziału kawalerii w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, w polskiej ziemi, wśród jego żołnierzy – mówi Rafał Obarzanek, prezes Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”, które wraz z rodziną partyzanta organizuje jego powtórny pogrzeb.

Po II wojnie światowej „Tarzan” wyjechał do USA, tam zmarł i został pochowany na cmentarzu Mount Olivet w Detroit. Pomysł powtórnego pochówku partyzanta w kraju pojawił się kilka lat temu. – Przez wiele lat rodzina Tomasza Wójcika starała się kultywować pamięć o nim, nie była jednak w stanie ekshumować i sprowadzić prochów partyzanta do Polski ze Stanów – tłumaczy Obarzanek.

Spocznie wśród żołnierzy

Z pomocą przyszła Polonia, a dokładnie – Koło Narodowych Sił Zbrojnych w Chicago. Przedstawiciele Koła w porozumieniu z rodziną wachmistrza przeprowadzili 17 listopada 2020 roku ekshumację szczątków polskiego bohatera. Pokryli też wszystkie związane z tym koszty. – Od lat działamy społecznie, upamiętniając członków organizacji podziemia niepodległościowego – podaje Piotr Sawczuk z Koło NSZ w Chicago.

Prochy Wójcika najprawdopodobniej zostaną przesłane do Polski pod koniec lutego bieżącego roku. Wachmistrz, zgodnie z wolą rodziny, zostanie pochowany na cmentarzu parafialnym w Ćmielowie, gdzie leży 32 jego żołnierzy.

Uroczystość z udziałem kompanii honorowej Wojska Polskiego zaplanowano na 11 lipca, w 70. rocznicę pogrzebu „Tarzana” w Detroit. Data pochówku nawiązuje także do tragicznej potyczki żołnierzy „Tarzana”, do której doszło 7 lipca 1944 roku w Woli Grójeckiej. – Nasze środowisko od kilkudziesięciu lat upamiętnia to wydarzenie i śmierć podkomendnych wachmistrza – dodaje Obarzanek.

O losach partyzanta przypomina też film dokumentalny „Tarzan – ułan z Zawichostu”, zrealizowany przez Stowarzyszenie Ostrowieccy Patrioci. – Chcieliśmy w ten sposób przybliżyć jego sylwetkę, losy wojenne, słynne akcje, a także historię zagłady oddziału – tłumaczy Michał Ślusarz, prezes Stowarzyszenia. Film nakręcono w okolicach Końskich, w Warszawie, Zawichoście, Woli Grójeckiej oraz Ćmielowie. Obraz podzielony jest na sceny fabularyzowane i wywiady z osobami, które znały Wójcika, jego rodziną oraz historykami. W rolę „Tarzana” wcielił się Marek Niedźwiadek z Grupy Rekonstrukcji Historycznej im. Pierwszego Pułku Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej NSZ, a rolę dowódcy partyzanta, Jana Piwnika „Ponurego”, zagrał Michał Ślusarz. – W produkcji wsparli nas muzycy z zespołu Forteca, którzy stworzyli utwór „Tarzan – ułan z Zawichostu”, podkreśla prezes Stowarzyszenia. Film można zobaczyć na stronie: www.youtube.com/watch?v=9Hs9DOdEgOo.

Zasadzka na generała

Wachmistrz Tomasz Wójcik „Tarzan” urodził się w 1908 roku w Zawichoście koło Sandomierza. Przed wojną służył w 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach, który w czasie kampanii wrześniowej 1939 był częścią Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Po zakończeniu walk powrócił do rodzinnej miejscowości i zaangażował się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1943 roku sformował samodzielny oddział podporządkowany Narodowym Siłom Zbrojnym.

„Tarzan” zasłynął zasadzką na niemiecki konwój pod Ożarowem. Pod koniec sierpnia 1943 roku wachmistrz otrzymał wiadomość o zamiarze przewiezienia z Ożarowa do więzienia w Ostrowcu Świętokrzyskim 14 członków konspiracji aresztowanych przez gestapo. 26 sierpnia na trasie Ożarów–Ćmielów urządził zasadzkę, aby odbić więźniów. Niemcy zmienili jednak plany i transport odbył się inną drogą.

Zwiad konny wachmistrza „Tarzana” Tomasza Wójcika oraz oddział „Dzika” Mariana Świderskiego w czasie uroczystej mszy św. na Wykusie 12 września 1943. Fot. Wikipedia

Kiedy partyzanci obstawiali drogę, pojawiły się na niej dwa samochody z niemieckimi żołnierzami. Podczas wymiany ognia zginęli wszyscy Niemcy. Był wśród nich generał Kurt Renner, dowódca 174 Dywizji Rezerwowej Wehrmachtu, dwóch oficerów oraz pięciu żołnierzy Waffen SS. Renner był najwyższej rangi generałem niemieckim zastrzelonym przez polskie podziemie.

Kilka dni później „Tarzan” dotarł na Wykus w niemieckim płaszczu i czapce generalskiej i zameldował się „Ponuremu”, dowódcy oddziału Świętokrzyskiego Zgrupowania Armii Krajowej. Od tego czasu oddział Wójcika stanowił zwiad konny Zgrupowania i podlegał Eugeniuszowi Kaszyńskiemu „Nurtowi”, dowódcy I Zgrupowania.

7 lipca 1944 roku „Tarzan” i jego partyzanci zostali zaatakowani w Woli Grójeckiej w gminie Ćmielów przez 120 żołnierzy niemieckich. W nierównej walce poległo 37 Polaków. Potem, w czasie akcji „Burza” na Kielecczyźnie, wachmistrz walczył w składzie 2 Pułku Piechoty Legionów AK. Po zakończeniu wojny, aby uciec przed agentami UB, „Tarzan” został przemycony do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech i wyjechał do USA. Zginął w tajemniczych okolicznościach 8 lipca 1951 w Chicago. 

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: arch. rodzinne wachm. Tomasza Wójcika "Tarzana", Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze

~skibi2
1611668640
Autorka krótkiego życiorysu „Tarzana” pominęła najistotniejsze elementy jego działalności konspiracyjnej. Już w 1940 wstępuje do ZWZ i zaprzysiężony przez b. burmistrza Zawichostu współtworzy placówkę w tym mieście (Karta Ewidencyjna Wójcika - Londyn 1946). W majątku Sobótka rtm. Karola Wickenhagena ps. „Pobóg” (ZWZ-AK) od stycznia 1942 szkoli podchorążych i tworzy oddział w ramach Szwadronu Kawalerii 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego (z rozkazu KG AK). Stanowi on ochronę zewnętrzną majątku. W lipcu 1943 podporządkowuje się rozkazowi AK i dołącza do Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” („Ponury” jest dowódcą całych Zgrupowań a nie oddziału jak pisze autorka). Właśnie w drodze do „Ponurego” dochodzi do akcji pod Ożarowem.
E4-E3-39-B7

Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
 
Miliardowe wsparcie dla PGZ
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Alert pogodowy. Żołnierze są najbliżej zagrożonych miejsc
Kajakami po medale
Żołnierze WOT-u szkolili się w Słowenii
Pracowity pobyt w kosmosie
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
Pierwszy polski lot Apache’a
Bezpieczniejsza Europa
Potrzebujemy najlepszych
BWP-1 – historia na dekady
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Rekompensaty na ostatniej prostej
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Planowano zamach na Zełenskiego
Niemal 500 absolwentów AWL-u już oficjalnie oficerami WP
Ewakuacja Polaków z Izraela
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
Podejrzane manewry na Bałtyku
Wołyń – pamiętamy
Święto sportów walki w Warendorfie
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Wyższe stawki dla niezawodowych
Broń przeciwko wrogim satelitom
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Śmierć gorsza niż wszystkie
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Dzieci wojny
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Czarna Pantera celuje
PGZ buduje suwerenność amunicyjną
Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
Zatrzymania na granicach
Ratownik w akcji
Blue Force vs Red Force w Orzyszu
Międzynarodowy festiwal lotnictwa. Zbliża się Air Show Radom 2025
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Radar na bezpieczeństwo
12 tys. żołnierzy gotowych do działania
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
Nowe Abramsy już w Wesołej
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Dwa tygodnie „rozgryzania” Homara-K
Tłumy na zawodach w Krakowie
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Cybermiasteczko na Festiwalu Open’er
Umacnianie ściany wschodniej
Najtrudniejsze w służbie na polsko-białoruskiej granicy jest…
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
W tydzień poznali smak żołnierskiego fachu
Czarne Pantery, ognia!
Ostatnia niedziela…
Demony wojny nie patrzą na płeć
Pełna mobilizacja. Żołnierze ruszają na tereny zagrożone powodzią
Flyer, zdobywca przestworzy
Odznaczenia za misję
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO