moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

„Tarzan” wróci do domu

Wachmistrz Tomasz Wójcik „Tarzan", dowódca oddziału kawalerii NSZ i AK, zmarł w 1951 roku w Chicago. Teraz prochy partyzanta zostaną sprowadzone do Polski i pochowane obok jego żołnierzy. „Tarzan” zasłynął zasadzką, w której zabito gen. Kurta Rennera, dowódcę 174 Dywizji Rezerwowej.

Tomasz Wójcik z bratem Teofilem Warszawa 1938. Fot. arch. rodzinne wachm. Tomasza Wójcika „Tarzana”

– Chcemy pochować Tomasza Wójcika „Tarzana”, dowódcę oddziału kawalerii w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, w polskiej ziemi, wśród jego żołnierzy – mówi Rafał Obarzanek, prezes Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”, które wraz z rodziną partyzanta organizuje jego powtórny pogrzeb.

Po II wojnie światowej „Tarzan” wyjechał do USA, tam zmarł i został pochowany na cmentarzu Mount Olivet w Detroit. Pomysł powtórnego pochówku partyzanta w kraju pojawił się kilka lat temu. – Przez wiele lat rodzina Tomasza Wójcika starała się kultywować pamięć o nim, nie była jednak w stanie ekshumować i sprowadzić prochów partyzanta do Polski ze Stanów – tłumaczy Obarzanek.

Spocznie wśród żołnierzy

Z pomocą przyszła Polonia, a dokładnie – Koło Narodowych Sił Zbrojnych w Chicago. Przedstawiciele Koła w porozumieniu z rodziną wachmistrza przeprowadzili 17 listopada 2020 roku ekshumację szczątków polskiego bohatera. Pokryli też wszystkie związane z tym koszty. – Od lat działamy społecznie, upamiętniając członków organizacji podziemia niepodległościowego – podaje Piotr Sawczuk z Koło NSZ w Chicago.

Prochy Wójcika najprawdopodobniej zostaną przesłane do Polski pod koniec lutego bieżącego roku. Wachmistrz, zgodnie z wolą rodziny, zostanie pochowany na cmentarzu parafialnym w Ćmielowie, gdzie leży 32 jego żołnierzy.

Uroczystość z udziałem kompanii honorowej Wojska Polskiego zaplanowano na 11 lipca, w 70. rocznicę pogrzebu „Tarzana” w Detroit. Data pochówku nawiązuje także do tragicznej potyczki żołnierzy „Tarzana”, do której doszło 7 lipca 1944 roku w Woli Grójeckiej. – Nasze środowisko od kilkudziesięciu lat upamiętnia to wydarzenie i śmierć podkomendnych wachmistrza – dodaje Obarzanek.

O losach partyzanta przypomina też film dokumentalny „Tarzan – ułan z Zawichostu”, zrealizowany przez Stowarzyszenie Ostrowieccy Patrioci. – Chcieliśmy w ten sposób przybliżyć jego sylwetkę, losy wojenne, słynne akcje, a także historię zagłady oddziału – tłumaczy Michał Ślusarz, prezes Stowarzyszenia. Film nakręcono w okolicach Końskich, w Warszawie, Zawichoście, Woli Grójeckiej oraz Ćmielowie. Obraz podzielony jest na sceny fabularyzowane i wywiady z osobami, które znały Wójcika, jego rodziną oraz historykami. W rolę „Tarzana” wcielił się Marek Niedźwiadek z Grupy Rekonstrukcji Historycznej im. Pierwszego Pułku Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej NSZ, a rolę dowódcy partyzanta, Jana Piwnika „Ponurego”, zagrał Michał Ślusarz. – W produkcji wsparli nas muzycy z zespołu Forteca, którzy stworzyli utwór „Tarzan – ułan z Zawichostu”, podkreśla prezes Stowarzyszenia. Film można zobaczyć na stronie: www.youtube.com/watch?v=9Hs9DOdEgOo.

Zasadzka na generała

Wachmistrz Tomasz Wójcik „Tarzan” urodził się w 1908 roku w Zawichoście koło Sandomierza. Przed wojną służył w 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach, który w czasie kampanii wrześniowej 1939 był częścią Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Po zakończeniu walk powrócił do rodzinnej miejscowości i zaangażował się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1943 roku sformował samodzielny oddział podporządkowany Narodowym Siłom Zbrojnym.

„Tarzan” zasłynął zasadzką na niemiecki konwój pod Ożarowem. Pod koniec sierpnia 1943 roku wachmistrz otrzymał wiadomość o zamiarze przewiezienia z Ożarowa do więzienia w Ostrowcu Świętokrzyskim 14 członków konspiracji aresztowanych przez gestapo. 26 sierpnia na trasie Ożarów–Ćmielów urządził zasadzkę, aby odbić więźniów. Niemcy zmienili jednak plany i transport odbył się inną drogą.

Zwiad konny wachmistrza „Tarzana” Tomasza Wójcika oraz oddział „Dzika” Mariana Świderskiego w czasie uroczystej mszy św. na Wykusie 12 września 1943. Fot. Wikipedia

Kiedy partyzanci obstawiali drogę, pojawiły się na niej dwa samochody z niemieckimi żołnierzami. Podczas wymiany ognia zginęli wszyscy Niemcy. Był wśród nich generał Kurt Renner, dowódca 174 Dywizji Rezerwowej Wehrmachtu, dwóch oficerów oraz pięciu żołnierzy Waffen SS. Renner był najwyższej rangi generałem niemieckim zastrzelonym przez polskie podziemie.

Kilka dni później „Tarzan” dotarł na Wykus w niemieckim płaszczu i czapce generalskiej i zameldował się „Ponuremu”, dowódcy oddziału Świętokrzyskiego Zgrupowania Armii Krajowej. Od tego czasu oddział Wójcika stanowił zwiad konny Zgrupowania i podlegał Eugeniuszowi Kaszyńskiemu „Nurtowi”, dowódcy I Zgrupowania.

7 lipca 1944 roku „Tarzan” i jego partyzanci zostali zaatakowani w Woli Grójeckiej w gminie Ćmielów przez 120 żołnierzy niemieckich. W nierównej walce poległo 37 Polaków. Potem, w czasie akcji „Burza” na Kielecczyźnie, wachmistrz walczył w składzie 2 Pułku Piechoty Legionów AK. Po zakończeniu wojny, aby uciec przed agentami UB, „Tarzan” został przemycony do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech i wyjechał do USA. Zginął w tajemniczych okolicznościach 8 lipca 1951 w Chicago. 

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: arch. rodzinne wachm. Tomasza Wójcika "Tarzana", Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze

~skibi2
1611668640
Autorka krótkiego życiorysu „Tarzana” pominęła najistotniejsze elementy jego działalności konspiracyjnej. Już w 1940 wstępuje do ZWZ i zaprzysiężony przez b. burmistrza Zawichostu współtworzy placówkę w tym mieście (Karta Ewidencyjna Wójcika - Londyn 1946). W majątku Sobótka rtm. Karola Wickenhagena ps. „Pobóg” (ZWZ-AK) od stycznia 1942 szkoli podchorążych i tworzy oddział w ramach Szwadronu Kawalerii 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego (z rozkazu KG AK). Stanowi on ochronę zewnętrzną majątku. W lipcu 1943 podporządkowuje się rozkazowi AK i dołącza do Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” („Ponury” jest dowódcą całych Zgrupowań a nie oddziału jak pisze autorka). Właśnie w drodze do „Ponurego” dochodzi do akcji pod Ożarowem.
E4-E3-39-B7

Great Game of Interests
 
Posłowie o wojskach medycznych
Bałtyk pod strażą
Pamięci żołnierzy AK
„Aleo Mout”, czyli odzyskać miasto
What Can Europe Do?
Na „nieludzką ziemię”
Nowelizacja prawa lotniczego – MON chce listy wysokich budynków
Niepokonani!
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Znaki do zmiany. Ze względu na tradycję i bezpieczeństwo
Koniec zimowych zmagań Polaków na Invictus Games
Rusza program „Szpital Przyjazny Wojsku”
Zmiany w zadaniach korpusu czy kontynuacja?
Wojsko podsumowało 2024 rok
Zapomniana historia w Hohenfels
Pete Hegseth: Mamy podobny etos wojownika
Polska nie zawiesza współpracy z Koreą Południową
Przez uchylone okno
Sprzęt US Army pod opieką Polaków
AI pod kontrolą
Trzy tysiące Piorunów ze Skarżyska-Kamiennej
Koreański koncern zaprzecza medialnym doniesieniom
Siedząc na krawędzi
Nie żyje Juliusz Kulesza „Julek”
Mikrodrony nad poligonem
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Konsorcjum robotyczne
Bezpieczeństwo jest najważniejsze
Ostatnie szlify na „Wodniku”
Parośla – laboratorium zbrodni
Pierwsza potyczka w wojnie polsko-bolszewickiej
Dobre starty lekkoatletów CWZS-u w hali
Marynarze i komandosi zwalczają dywersję na morzu
Opanować miasto wspólnymi siłami
Szef Pentagonu w Europie
Invictus Games. Zawody inne niż wszystkie
NATO wzmacnia wschodnią flankę
Świeże siły w Jasionce
Wojsko szkoli z zarządzania kryzysowego
Jakie podwyżki dla żołnierzy?
Polska oferta zbrojeniowa dla Ukrainy
Cel: odbudować i być gotowym na zagrożenia
Invictus Games: Finał siatkówki bez Polaków
Natychmiastowa reakcja polskich myśliwców
Szef Pentagonu: Polska wzorem dla innych
Początek zmagań na Invictus Games
Negocjacje czas zacząć
Śmierć zagończyka
11 lat walki o zdrowie. Pomóżmy Antosi rozwijać się lepiej
Pilnujemy bezpieczeństwa na Bałtyku
„Brave Band ‘25” na półmetku
Eurokorpus na czele grupy bojowej UE
Foch stawia warunki
„Feniks” z pomocą dla… przedszkolaków
Następca amunicji 5,56 mm
Medale za biegówki i skeleton
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Wspólna misja – bezpieczeństwo
Fenomen podziemnej armii
Jałta. Symbol zdrady
Wojna w boksie
Najważniejsze dni od wielu miesięcy
Walka w półcieniu
Jak działają sojusznicy

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO