moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

„Tarzan” wróci do domu

Wachmistrz Tomasz Wójcik „Tarzan", dowódca oddziału kawalerii NSZ i AK, zmarł w 1951 roku w Chicago. Teraz prochy partyzanta zostaną sprowadzone do Polski i pochowane obok jego żołnierzy. „Tarzan” zasłynął zasadzką, w której zabito gen. Kurta Rennera, dowódcę 174 Dywizji Rezerwowej.

Tomasz Wójcik z bratem Teofilem Warszawa 1938. Fot. arch. rodzinne wachm. Tomasza Wójcika „Tarzana”

– Chcemy pochować Tomasza Wójcika „Tarzana”, dowódcę oddziału kawalerii w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, w polskiej ziemi, wśród jego żołnierzy – mówi Rafał Obarzanek, prezes Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”, które wraz z rodziną partyzanta organizuje jego powtórny pogrzeb.

Po II wojnie światowej „Tarzan” wyjechał do USA, tam zmarł i został pochowany na cmentarzu Mount Olivet w Detroit. Pomysł powtórnego pochówku partyzanta w kraju pojawił się kilka lat temu. – Przez wiele lat rodzina Tomasza Wójcika starała się kultywować pamięć o nim, nie była jednak w stanie ekshumować i sprowadzić prochów partyzanta do Polski ze Stanów – tłumaczy Obarzanek.

Spocznie wśród żołnierzy

Z pomocą przyszła Polonia, a dokładnie – Koło Narodowych Sił Zbrojnych w Chicago. Przedstawiciele Koła w porozumieniu z rodziną wachmistrza przeprowadzili 17 listopada 2020 roku ekshumację szczątków polskiego bohatera. Pokryli też wszystkie związane z tym koszty. – Od lat działamy społecznie, upamiętniając członków organizacji podziemia niepodległościowego – podaje Piotr Sawczuk z Koło NSZ w Chicago.

Prochy Wójcika najprawdopodobniej zostaną przesłane do Polski pod koniec lutego bieżącego roku. Wachmistrz, zgodnie z wolą rodziny, zostanie pochowany na cmentarzu parafialnym w Ćmielowie, gdzie leży 32 jego żołnierzy.

Uroczystość z udziałem kompanii honorowej Wojska Polskiego zaplanowano na 11 lipca, w 70. rocznicę pogrzebu „Tarzana” w Detroit. Data pochówku nawiązuje także do tragicznej potyczki żołnierzy „Tarzana”, do której doszło 7 lipca 1944 roku w Woli Grójeckiej. – Nasze środowisko od kilkudziesięciu lat upamiętnia to wydarzenie i śmierć podkomendnych wachmistrza – dodaje Obarzanek.

O losach partyzanta przypomina też film dokumentalny „Tarzan – ułan z Zawichostu”, zrealizowany przez Stowarzyszenie Ostrowieccy Patrioci. – Chcieliśmy w ten sposób przybliżyć jego sylwetkę, losy wojenne, słynne akcje, a także historię zagłady oddziału – tłumaczy Michał Ślusarz, prezes Stowarzyszenia. Film nakręcono w okolicach Końskich, w Warszawie, Zawichoście, Woli Grójeckiej oraz Ćmielowie. Obraz podzielony jest na sceny fabularyzowane i wywiady z osobami, które znały Wójcika, jego rodziną oraz historykami. W rolę „Tarzana” wcielił się Marek Niedźwiadek z Grupy Rekonstrukcji Historycznej im. Pierwszego Pułku Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej NSZ, a rolę dowódcy partyzanta, Jana Piwnika „Ponurego”, zagrał Michał Ślusarz. – W produkcji wsparli nas muzycy z zespołu Forteca, którzy stworzyli utwór „Tarzan – ułan z Zawichostu”, podkreśla prezes Stowarzyszenia. Film można zobaczyć na stronie: www.youtube.com/watch?v=9Hs9DOdEgOo.

Zasadzka na generała

Wachmistrz Tomasz Wójcik „Tarzan” urodził się w 1908 roku w Zawichoście koło Sandomierza. Przed wojną służył w 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach, który w czasie kampanii wrześniowej 1939 był częścią Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Po zakończeniu walk powrócił do rodzinnej miejscowości i zaangażował się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1943 roku sformował samodzielny oddział podporządkowany Narodowym Siłom Zbrojnym.

„Tarzan” zasłynął zasadzką na niemiecki konwój pod Ożarowem. Pod koniec sierpnia 1943 roku wachmistrz otrzymał wiadomość o zamiarze przewiezienia z Ożarowa do więzienia w Ostrowcu Świętokrzyskim 14 członków konspiracji aresztowanych przez gestapo. 26 sierpnia na trasie Ożarów–Ćmielów urządził zasadzkę, aby odbić więźniów. Niemcy zmienili jednak plany i transport odbył się inną drogą.

Zwiad konny wachmistrza „Tarzana” Tomasza Wójcika oraz oddział „Dzika” Mariana Świderskiego w czasie uroczystej mszy św. na Wykusie 12 września 1943. Fot. Wikipedia

Kiedy partyzanci obstawiali drogę, pojawiły się na niej dwa samochody z niemieckimi żołnierzami. Podczas wymiany ognia zginęli wszyscy Niemcy. Był wśród nich generał Kurt Renner, dowódca 174 Dywizji Rezerwowej Wehrmachtu, dwóch oficerów oraz pięciu żołnierzy Waffen SS. Renner był najwyższej rangi generałem niemieckim zastrzelonym przez polskie podziemie.

Kilka dni później „Tarzan” dotarł na Wykus w niemieckim płaszczu i czapce generalskiej i zameldował się „Ponuremu”, dowódcy oddziału Świętokrzyskiego Zgrupowania Armii Krajowej. Od tego czasu oddział Wójcika stanowił zwiad konny Zgrupowania i podlegał Eugeniuszowi Kaszyńskiemu „Nurtowi”, dowódcy I Zgrupowania.

7 lipca 1944 roku „Tarzan” i jego partyzanci zostali zaatakowani w Woli Grójeckiej w gminie Ćmielów przez 120 żołnierzy niemieckich. W nierównej walce poległo 37 Polaków. Potem, w czasie akcji „Burza” na Kielecczyźnie, wachmistrz walczył w składzie 2 Pułku Piechoty Legionów AK. Po zakończeniu wojny, aby uciec przed agentami UB, „Tarzan” został przemycony do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech i wyjechał do USA. Zginął w tajemniczych okolicznościach 8 lipca 1951 w Chicago. 

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: arch. rodzinne wachm. Tomasza Wójcika "Tarzana", Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze

~skibi2
1611668640
Autorka krótkiego życiorysu „Tarzana” pominęła najistotniejsze elementy jego działalności konspiracyjnej. Już w 1940 wstępuje do ZWZ i zaprzysiężony przez b. burmistrza Zawichostu współtworzy placówkę w tym mieście (Karta Ewidencyjna Wójcika - Londyn 1946). W majątku Sobótka rtm. Karola Wickenhagena ps. „Pobóg” (ZWZ-AK) od stycznia 1942 szkoli podchorążych i tworzy oddział w ramach Szwadronu Kawalerii 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego (z rozkazu KG AK). Stanowi on ochronę zewnętrzną majątku. W lipcu 1943 podporządkowuje się rozkazowi AK i dołącza do Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” („Ponury” jest dowódcą całych Zgrupowań a nie oddziału jak pisze autorka). Właśnie w drodze do „Ponurego” dochodzi do akcji pod Ożarowem.
E4-E3-39-B7

Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
 
Rywalizacja snajperów
BWP-1 – historia na dekady
Kwalifikacja 2026 – sprawdź szczegóły
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Rekompensaty na ostatniej prostej
Umacnianie ściany wschodniej
PGZ buduje suwerenność amunicyjną
MON zaprzecza zarzutom o nepotyzm
Specjalsi i spadochroniarze mają nowych dowódców
Więcej żołnierzy z pieniędzmi za dyżur bojowy
Rusza rekrutacja na szkolenia dla szeregowych zawodowych
Badania z kosmosu
Tak szkolą sterników wojsk specjalnych
Ogień z Grotów wyborowych w Nowej Dębie
Rosjanie zaatakowali polską fabrykę w Ukrainie
Na rosyjskim pasku
Radomski Air Show coraz bliżej
Witamy na Ziemi
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
Pieta Michniowska
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
Pucharowe zmagania Polaków
Moc Czarnych Panter
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
Ostatnia niedziela…
A Whimsical Adversary
Nowe Abramsy już w Wesołej
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
Bezpieczeństwo i przyroda
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Prezydent Trump spotkał się z szefem NATO
Granica pod strażą
Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
More Than an Exercise
Podejrzane manewry na Bałtyku
MSWiA: Zachodnia granica jest bezpieczna
Kolarskie święto w stolicy
Studenci w koszarach
Orlik na Alfę
Dzieci wojny
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Nie żyje żołnierz PKW Irak
K9 – nieoceniony sojusznik
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
PT-91, czyli trzy dekady twardej służby
Demony wojny nie patrzą na płeć
Terytorialsi zawitają do Płocka
Planowano zamach na Zełenskiego
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Żołnierz ranny na granicy
Kanadyjski żołnierz ranny podczas ćwiczeń
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
Tłumy na zawodach w Krakowie
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Uderzenie w naturę
Więcej niż ćwiczenia
Nowe zbiornikowce – wkrótce ruszą konsultacje

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO