Misja Unii Europejskiej w Republice Środkowoafrykańskiej rozpoczęła się kilka miesięcy temu, ale ciągle nie wiadomo, jak długo to państwo będzie potrzebowało wojskowego wsparcia.

Polski Kontyngent Wojskowy w Republice Środkowoafrykańskiej rozpoczął swoją służbę w połowie lipca 2014 roku. 50 żołnierzy i pracowników wojska jest częścią misji pokojowej Unii Europejskiej (EUFOR RCA), której kwatera operacyjna znajduje się w greckim mieście Larissa. Żołnierzy Unii rozmieszczono w afrykańskim państwie, w którym wybuchła krwawa wojna domowa. Przeciwko sobie stanęli członkowie muzułmańskiego ruchu Séléka, który w marcu 2013 roku obalił rządy prezydenta François Bozizé, i chrześcijańska milicja Antybalaka.

EUFOR RCA ma stanowić wsparcie dla sił afrykańskich, działających w ramach misji MISCA, i francuskich, uczestniczących w operacji „Sangaris”, które starają się powstrzymać brutalne porachunki na tle wyznaniowym i etnicznym, żeby ustabilizować sytuację w Republice Środkowoafrykańskiej. Trzeba tam stworzyć odpowiednie warunki do odbudowy struktur państwowych. Konieczne jest także zapewnienie możliwości bezpiecznych dostaw pomocy humanitarnej dla mieszkańców kraju, a tej potrzebują setki tysięcy osób.

Stacjonujące w Bangi siły operacyjne EUFOR RCA to 750 wojskowych i żandarmów pod dowództwem francuskiego gen. bryg. Thierry’ego Liona. Na terenie byłej fabryki tekstyliów w ciągu trzech miesięcy powstała baza wojskowa UCATEX, która może pomieścić tysiąc osób. Znajdują się tam siedziba dowództwa sił, kwatery dla żołnierzy, szpital polowy, kawiarnia, miejsce służące do rekreacji oraz poczta. „Mamy tu bardzo dobre warunki. Mieszkamy w klimatyzowanych kontenerach i zapewniono nam dobrą łączność z krajem. Wyżywienie też jest bardzo dobre. Co dzień dostajemy na przykład świeże owoce”, ocenia st. szer. Rafał Sałek. „Nie ma co narzekać”.

Stacjonujący w Bangi Polacy i żołnierze z innych kontyngentów patrolują ulice stolicy Republiki Środkowoafrykańskiej. Szczególnie trudnym obszarem jest rejon międzynarodowego portu lotniczego M’Poko. Przed wieloma miesiącami w pobliżu lotniska zaczęli się zbierać ludzie, którzy uciekli przed krwawymi walkami w głębi kraju, bo liczyli na ochronę stacjonujących tam wojsk francuskich i pomoc organizacji humanitarnych. Z czasem powstał w okolicy portu lotniczego gigantyczny obóz uchodźców, w którym może przebywać ponad 150 tys. ludzi. W całej Republice Środkowoafrykańskiej uchodźców jest natomiast kilkaset tysięcy.

Kluczową rolę w zapewnieniu przestrzegania prawa i porządku publicznego odgrywa wchodząca w skład EUFOR RCA 120-osobowa międzynarodowa kompania żandarmerii (Integrated Police Unit – IPU). Dowódcą jednostki stanowiącej komponent Europejskich Sił Żandarmerii jest płk Emmanuel Gerber. W jej składzie znalazł się polski manewrowy pluton żandarmerii wystawiony przez Oddział Specjalny ŻW w Mińsku Mazowieckim. Polacy dysponują samochodami HMMWV, uzbrojonymi w obrotnice z karabinami maszynowymi.

„Naszym zadaniem jest patrolowanie III i V dystryktu Bangi, zamieszkiwanych przez zwolenników zarówno Séléki, jak i Antybalaki, między którymi zdarzają się konflikty”, wyjaśnia st. kpr. Michał Białek. Kpr. Marcin Guzik twierdzi jednak, że podczas patroli nie odczuwa wrogiego nastawienia miejscowych mieszkańców do wojskowych, ale wręcz przeciwnie. „Ludzie reagują pozytywnie. Cały czas machają do nas, w szczególności dzieci”.

Dużym wyzwaniem dla EUFOR RCA było zapewnienie bezpieczeństwa podczas Marszu Pokoju, który przeszedł 10 sierpnia 2014 roku ulicami kilku dystryktów Bangi. Pomimo rzęsistego deszczu uczestniczyło w nim około 3 tys. osób, pragnących stabilizacji. Marsz zakończył się na miejscowym stadionie, gdzie wystąpiła prezydent Republiki Środkowoafrykańskiej Catherine Samba-Panza. Aby zapewnić bezpieczeństwo marszu, w kwaterze głównej EUFOR RCA powstało wspólne centrum koordynacyjne wszystkich służb miejscowych i sił międzynarodowych. Żołnierze misji zabezpieczali trasy przemarszu i w trakcie demonstracji nie było incydentów.

Nasi wojskowi wraz z innymi żandarmami wspierają lokalną policję w dziedzinie kryminalistyki. Uczą funkcjonariuszy, jak przeprowadzać czynności dochodzeniowo-śledcze w miejscach przestępstw lub prowadzić postępowania karne.

Czas misji EUFOR RCA określono na sześć miesięcy, poczynając od dnia, w którym osiągnęła ona pełną gotowość operacyjną. Czy zostanie wydłużony? Wszystko zależy od rozwoju sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej. Co prawda 24 lipca w Brazzaville, stolicy Republiki Konga, zwaśnione strony podpisały porozumienie rozejmowe, ale już następnego dnia odrzucił je przywódca wojskowy Séléki Joseph Zindeko i wezwał do podziału Republiki Środkowoafrykańskiej na dwa odrębne państwa, chrześcijańskie i muzułmańskie. Co więcej, ugrupowanie to w ostatnim dniu sierpnia ogłosiło wyrzucenie ze swych szeregów wszystkich działaczy, którzy zgodzili się wejść do rządu środkowoafrykańskiego.