Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego został uhonorowany wyróżnieniem specjalnym Tomasza Siemoniaka, ministra obrony narodowej, i Jadwigi Zakrzewskiej, wiceprzewodniczącej sejmowej Komisji Obrony Narodowej

Żołnierskie pieśni i tańce w barwnych strojach zapewniają imponujące widowisko

To największa instytucja artystyczna w armii. Poprzez śpiew i taniec kultywuje tradycje narodowe i przypomina o chwale oręża polskiego. Występy zespołu to barwne widowiska historyczno-patriotyczne, bo dysponuje on kostiumami z różnych epok, a także replikami broni palnej i białej. W repertuarze ma również koncerty okolicznościowe, programy operetkowe i musicale. „Cieszymy się, że nasza wieloletnia działalność została zauważona i doceniona”, mówi dyrektor naczelny i artystyczny Adam Martin.

W skład zespołu wchodzą chór z solistami, balet oraz orkiestra koncertowa i symfoniczna. Artyści dają około 240 występów rocznie. Mają w repertuarze kilkaset utworów. Chór śpiewa pieśni historyczne, współczesne piosenki wojskowe, partie operowe i operetkowe, pieśni religijne. „W latach 2007–2013 miało miejsce ponad 20 premier – imponujący wysiłek w tak krótkim czasie”, mówi dyrektor Adam Martin. „Tylko w 2013 roku przygotowaliśmy cztery premierowe programy: z okazji 150. rocznicy powstania styczniowego »A w piersiach święty żar…«, z okazji 350. rocznicy wiktorii wiedeńskiej »Sobieściada, czyli Venus z Marsem przymierze zwycięskie (w hołdzie victorii wiedeńskiej 1683)«, z okazji narodowego Święta Niepodległości »Czego ułan nie wyśpiewa, to piechur dopowie…« oraz nowy program musicalowy »Uczuć wicher, wyznań smak…«. Jako instytucja wojskowa za swoje podstawowe zadanie uznajemy przede wszystkim koncerty poświęcone historii i tradycjom oręża polskiego. Niewiele bowiem krajów ma tak bogatą, jak Polska, historię walk orężnych oraz tradycję broni i rynsztunku”.

Chór Wojska Polskiego uświetnił między innymi spektakle Barbary Wachowicz, która tak pisała o wykonaniu pieśni Legionów Piłsudskiego: „Jesteśmy – dzięki ich pieśniom – z żołnierzami polskimi na wszystkich frontach II wojny światowej – w powietrzu, na pustyni, morzu, wśród rosyjskich lasów nad Oką i czerwieni maków pod Monte Cassino, na barykadach powstańczych Warszawy – wsłuchując się w zew i rozkaz Ojczyzny”. O narodowych tańcach baletu pisała: „rozlewny, dostojny rytm poloneza, brawura zamaszystych mazurów i wirujące tęczą kolory krakowiaków”.

Przez ponad 60 lat zespół wystąpił dla kilkunastu milionów widzów, w kraju i niemal na całym świecie. Koncerty odbywają się w salach filharmonicznych i teatralnych, jak i w domach kultury i klubach wojskowych. Artyści w mundurach biorą także udział w różnych uroczystościach narodowych i religijnych.

Pieśń żołnierska ma w historii oręża polskiego długą tradycję. O tym, jaka siła w niej tkwi, pisał już naczelnik Tadeusz Kościuszko do gen. Józefa Wybickiego: „Pozwól bym Cię prosił, ażebyś w obywatelach żołnierzach Legije składających ożywiał nadzieje widzenia jeszcze Polski krajem niepodległym i prawdziwie wolną Rzeczypospolitą. Znasz, ile pieśni entuzjazmu wpajają w dusze ludzi… Chciej to między ziomkami pomnażać”. Znaczenie żołnierskiej pieśni doceniał także Józef Piłsudski. Po przedstawieniu teatralno-estradowym 21 lutego 1915 roku w Bielsku-Białej w sali teatralnej hotelu „Pod Czarnym Orłem” powiedział: „Na scenie żołnierskiej powinno się grać głównie sztuki optymistyczne i radosne, dając ludziom wiarę i nadzieję”.

W okresie II Rzeczypospolitej przy domach żołnierza polskiego istniało wiele grup teatralno-estradowych, teatrzyków i tak zwanych scenek żołnierskich, które korzystały nie tylko z twórczości anonimowej, ale też sięgały po ambitne teksty i muzykę. Artyści Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego czują się w dużej mierze spadkobiercami i kontynuatorami również i tego nurtu żołnierskiej twórczości.

Podczas II wojny światowej wiele grup frontowych artystów wojskowych działało w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie (w armii generała Władysława Andersa teatr polowy występujący pod nazwą Czołówka Rewiowa), jak również w Wojsku Polskim na Wschodzie (przy 1 Dywizji Piechoty działał Teatrzyk z Tęczą, który został przekształcony w Teatr Wojska Polskiego). Od 1947 roku Teatr Wojska Polskiego działał w ramach Domu Wojska Polskiego. W 1951 roku stał się on Zespołem Pieśni i Tańca Wojska Polskiego, siedem lat później został Centralnym Zespołem Artystycznym Wojska Polskiego, aby w 1991 roku po kolejnych zmianach programowo-organizacyjnych występować jako Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego. W 2004 roku włączono do niego Orkiestrę Koncertową Wojska Polskiego imienia Stanisława Moniuszki.

Repertuar zespołu obejmuje widowiska historyczne, estradowe i rozrywkowe, okolicznościowe, kameralne, samodzielne koncerty i występy solistów, dwóch orkiestr oraz chóru. Czasem prezentowane widowiska są poświęcone tylko jednemu wydarzeniu, na przykład któremuś z wielkich powstań narodowych, innym razem – całemu okresowi naszych dziejów. Koncert „Jak białe orły” składa się z najbardziej znanych i lubianych pieśni żołnierskich (od średniowiecza do współczesności), „Ojczyzna – to historia nasza…” – z pieśni legionowych i żołnierskich z lat 1914–1920. Koncert „Póki w narodzie myśl swobody żyje…” powstał z okazji 90. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, a „Mieczów dostatek, chorągwi tryumf…” – na 600-lecie bitwy pod Grunwaldem.

Jest też wiele znanych i lubianych żołnierskich piosenek, które upodobali sobie zarówno wojacy, jak też słuchający ich cywile. W spektaklach „Z mundurem, z humorem...” oraz  „Czego ułan nie dośpiewa, to piechur dopowie…” artyści pokazują publiczności prawdziwy obraz polskiego żołnierza z dwudziestolecia międzywojennego, z jego przywarami i zaletami, wadami i cnotami. Zespół ma w repertuarze także programy edukacyjne, między innymi z okazji Święta Flagi Rzeczypospolitej Polskiej („A na tej fladze biel jest i czerwień…”) i 210. rocznicy powstania hymnu narodowego („Pieśni ojczyzny pełne”), a także spektakl słowno-muzyczny nawiązujący do historii powstania listopadowego („Oto dziś dzień krwi i chwały…”).

W programach rozrywkowych artyści zespołu prezentują najpopularniejsze arie operetkowe i operowe, znane i lubiane piosenki ze światowych musicali oraz muzyki filmowej, jak również współczesne przeboje wojskowe. Muzykę sakralną zespół wykorzystuje głównie podczas koncertów z okazji różnych uroczystości religijnych. Publiczność niezmiennie zachwyca się najpopularniejszymi kolędami i pastorałkami, wykonywanymi w okresie świąt Bożego Narodzenia.

O tym, że widzom podobają się artystyczne prezentacje zespołu, świadczy wiele wyróżnień. Chór jest między innymi laureatem nagrody Wojskowego Ordynariatu Polowego – Benemerenti 2001. Ma również na swoim koncie kilka nagród przyznanych przez Związek Producentów Audio Video: płyta „Żołnierskie kolędowanie” zyskała status złoty, „Do Ciebie Polsko” – multiplatynowy, a „Pieśń Ojczysta” – diamentowy. W 2013 roku minister obrony narodowej przyznał zespołowi odznakę honorową i medal pamiątkowy „Kustosz Tradycji, Chwały i Sławy Oręża Polskiego”.