Ocena stanu technicznego muru oporowego placu przed pomnikiem 3 Dywizji Strzelców Karpackich w masywie Monte Cassino, przeprowadzona przez naukowców Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji Wojskowej Akademii Technicznej, pozwoli podjąć kolejne działania prowadzące do jego naprawy.
Planowanie prac konserwatorskich przy pomniku 3 Dywizji Strzelców Karpackich wynikło z bardzo złego stanu muru oporowego. Rewitalizację nadzoruje i prowadzi Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych działający przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach działań konserwatorskich usunięto tkankę grzybiczną niszczącą trawertyn oraz odtworzono inskrypcje na pomniku 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Integralną część pomnika stanowi mur oporowy, który uległ lokalnemu zawaleniu, dlatego wymaga gruntownego zabezpieczenia i wzmocnienia. Mur powstał prawdopodobnie w 1945 roku. Zbudowali go żołnierze 3 Dywizji Strzelców Karpackich, którzy pozostali we Włoszech po zakończeniu II wojny światowej jeszcze przed ich demobilizacją w Wielkiej Brytanii w 1946 roku. Mur był naprawiany w 1986 roku, po tych działaniach nie pozostała jednak żadna dokumentacja.
Decyzją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, sprawującego stałą opiekę konserwatorską nad Polskim Cmentarzem Wojennym na Monte Cassino, prace konserwatorskie muru zostaną podjęte na nowo. Ma je nadzorowa
ppłk dr inż. Ryszard Chmielewski, dyrektor Instytutu Inżynierii Lądowej Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT.
„Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji jako część Wojskowej Akademii Technicznej – instytucji dbającej o pamięć miejsc związanych z ważnymi wydarzeniami historycznymi oraz osób w nich uczestniczących, chętnie wesprze Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w działaniach służących ich zachowaniu i konserwacji” – czytamy w piśmie Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT z 19 października 2020 roku skierowanym do Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKiDN.
Ppłk dr inż. Ryszard Chmielewski, jako ekspert oddelegowany przez resort, we wrześniu 2020 roku opracował ekspertyzę budowlaną dotyczącą oceny stanu technicznego muru oporowego placu przed pomnikiem 3 Dywizji Strzelców Karpackich w masywie Monte Cassino. Współautorem ekspertyzy jest dr inż. Leopold Kruszka, również z Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT. - Celem naszego wyjazdu do Włoch było ustalenie przyczyn uszkodzeń, jak duże są te uszkodzenia oraz jak należy je naprawić z zachowaniem oryginalnego charakteru muru” – podkreśla ppłk dr inż. Ryszard Chmielewski.
Z dokumentu wynika, że mur znajduje się w bardzo złym stanie: wskutek braku systemu odprowadzającego wodę, spoiny wiążące elementy muru zostały wypłukane, jego powierzchnię porastają mchy i porosty, które powodują niszczenie zewnętrznej warstwy kamieni. Miejscami fragmenty muru uległy całkowitemu zawaleniu. Autorzy ekspertyzy rekomendują pilną naprawę muru, czyli przede wszystkim: oczyszczenie podłoża przy murze, naprawę uszkodzonych słupków, stopniowe wypełnienie luk między kamieniami poprzez iniekcję objętościową muru zaprawą naprawczą, a w miejscach, gdzie mur się zawalił – jego całkowite odtworzenie z zachowaniem pierwotnego układu kamieni. Przewidziane jest też wstawienie dwóch koryt odwadniających. Miałyby one biec wzdłuż schodów prowadzących do pomnika oraz wzdłuż samego muru. - Wszelka naprawa, bez usunięcia przyczyny powstania tych uszkodzeń nie miałaby sensu – podkreśla ppłk dr inż. Ryszard Chmielewski.
Ekspertyzę budowlaną opracowaną przez fachowców z WAT opiniował dr hab. Janusz Smaza, specjalista w dziedzinie konserwacji kamienia z Pracowni Konserwacji i Restauracji Rzeźby Kamiennej i Elementów Architektury Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dokument zyskał jego pełną akceptację. „Pan dr hab. Smaza nie wniósł ani jednej uwagi do ekspertyzy. Potwierdził wszystkie rozwiązania, które zostały tam zawarte” – mówi ppłk dr inż. Ryszard Chmielewski.
Konserwacja kamiennych zabytków jest bardzo pracochłonna i kosztowna. Do naprawy muru zaplanowano wykorzystanie materiałów produkowanych we Włoszech. Materiały do renowacji zabytkowych konstrukcji z kamienia tamtejszych producentów są znane i cenione na świecie.
Tekst: Ewa Jankiewicz/ rzecznik prasowy WAT
autor zdjęć: ppłk Ryszard Chmielewski
komentarze