moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Powązki – pomnik narodowej pamięci

Najsłynniejszy w Polsce cmentarz wojskowy obchodzi w tym roku setną rocznicę powstania. Chociaż założono go z myślą o żołnierzach, spoczywają tu najwybitniejsi politycy, artyści i działacze społeczni.

Dziś cmentarz Wojskowy na Powązkach zajmuje 24 hektary i ma wytyczone aż trzy Aleje Zasłużonych, ale kiedy pojawiły się tu pierwsze groby teren nie był nawet uznany za nekropolię. W skromnych mogiłach chowano tu ciała poległych powstańców listopadowych. Dopiero 80 lat później, w 1912 roku, oficjalnie otwarto cmentarz. Nowa nekropolia miała być miejscem spoczynku dla carskich żołnierzy. Wybuch I wojny światowej sprawił, że pozostające na obrzeżach miasta Powązki zapełniły się grobami wojskowych różnych narodowości, poległych w okolicach Warszawy.


Mało kto wie, że zdjęcia cmentarza były wykorzystywane przez propagandę niemiecką do pokazania potęgi germańskiej armii. W archiwach zachowała się pocztówka z 1915 roku ukazująca morze drewnianych krzyży i podpis, że to groby 250 tysięcy Rosjan i ledwie 250 Niemców.

Z kolei pierwsze mogiły żołnierzy wojska polskiego pochodzą z końca 1918 roku. Wtedy też opiekę nad nekropolią przejęła Kuria Biskupa Polowego WP. Trzy lata później cmentarz uzyskał rangę wojskowego.

Po 1939 roku historia Powązek Wojskowych splotła się z wojennymi losami Warszawy. Podobnie jak w mieście, także i tu niemieccy okupanci postanowili wydzielić obszar „nur fur Deutsche”. Zlecili Polakom ogrodzenie 5 hektarowego obszaru, na którym można było chować tylko Niemców. Ale polscy robotnicy „uszczknęli” trochę z niemieckich pieniędzy i potajemnie uporządkowali groby żołnierzy broniących stolicy w 1939 roku. Paradoksalnie, niedaleko niemieckiej kwatery, chowano pod przybranymi nazwiskami, żołnierzy podziemia.


Tu także, przenoszono po wojnie groby powstańców warszawskich odnajdywane w ruinach Warszawy.

Wojskowe Powązki nazywane są często panteonem narodowym, a spacer po nich porównywany jest do lekcji historii. Spoczywa tu wielu znanych ludzi sztuki, polityków i działaczy społecznych. Są tu aż trzy Aleje Zasłużonych. Pierwsza powstała w 1925 roku, kolejne dwie w latach 60-tych. Chowano tu wtedy ówczesnych prominentów, w tym generała broni Karola Świerczewskiego. Robiąc miejsce na jego sarkofag usunięto wówczas pomnik bohaterów wojny polsko-bolszewickiej.

To jedyny w Polsce cmentarz, na którym leżą żołnierze – uczestnicy wszystkich powstań i wojen od połowy XIX wieku. Pochowano tutaj powstańców listopadowych, styczniowych i śląskich, uczestników Powstania Wielkopolskiego i I wojny, bohaterów wojny polsko-bolszewickiej i wrześniowych walk, żołnierzy Armii Krajowej, powstańców warszawskich.

Wśród znanych wojskowych nazwisk na powązkowskich nagrobkach znajdziemy generała brygady Stanisława Sosabowskiego, dowódcę Samodzielnej Brygady Spadochronowej; generała dywizji Tadeusza Kutrzebę, dowódcę Armii „Poznań”; generała brygady Stanisława Skalskiego, asa myśliwskiego; generała dywizji Wiktora Thommée, dowódcę obrony Modlina.  Na wojskowym cmentarzu pożegnano też Aleksandra Kamińskiego. Autor "Kamieni na szaniec" spoczął niedaleko miejsca, gdzie pochowano trzech głównych bohaterów jego książki: podporucznika Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, Macieja Dawidowskiego „Alka” i Jana Bytnara „Rudego”.

Ostatnie uroczyste wojskowe pogrzeby odbywały się na Powązkach po katastrofie prezydenckiego samolotu Tu-154. W Kwaterze Smoleńskiej spoczęło kilkunastu wojskowych – wśród nich generał Franciszek Gągor, szef Sztabu Generalnego WP, generał Andrzej Błasik, dowódca Sił Powietrznych oraz generał dywizji Kazimierz Gilarski, dowódca Garnizonu Warszawa.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Anna Dąbrowska

dodaj komentarz

komentarze


Czarna skrzynka F-16 w rękach śledczych
Relokacja wojsk na Podkarpaciu
„Road Runner” w Libanie
Informacja geoprzestrzenna na współczesnym polu walki
Brytyjczycy żegnają Malbork
Strategiczne partnerstwo Polski i Kanady
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
MON rozpoczyna współpracę z Ligą Obrony Kraju
Trenują przed „Zapadem ‘25”
Nowelizacja ustawy o obronie z podpisem prezydenta
NATO ćwiczy na Bałtyku. Z polskim udziałem
Czas nowych inwestycji
Inowrocławscy saperzy z misją na południu
Hekatomba na Woli
Loty szkoleniowe na F-16 wstrzymane do odwołania
„Był twarzą sił powietrznych”
Nocne ataki na Ukrainę
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Zakupy według potrzeb
Prezydent Nawrocki: Wieluń to symbol cierpienia
Startuje „Żelazny obrońca”
Najmłodszy w rodzinie
Duże osiągnięcie polskich skoczków
Wicepremier Kosiniak-Kamysz rozmawia o technologiach nuklearnych
Lepsza efektywność
Beret „na rekinka” lub koguta
Wojskowi szachiści z medalem NATO
Skorzystaj z szansy na zostanie oficerem
Dwie agresje, dwie okupacje
Warszawo, do broni!
Wyczekiwane przyspieszenie
Świetne występy polskich żołnierzy
Drones on the Offensive
Ruszają targi zbrojeniowe w Kielcach
Skoordynowane zarządzanie w kryzysie
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
Premier i szefowa UE na granicy w Krynkach
Air Show 2025 odwołane. Co z biletami?
Szczyt przywódców ws. Ukrainy
Flytrap, czyli młot na drony
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Towarzysze czołgów
Amerykańsko-rosyjski szczyt na Alasce
Wielkie zbrojenia za Odrą
Szczelna sieć dla Tarczy
Niemiecki plan zniszczenia Polski
Polska i Szwecja, razem na rzecz bezpieczeństwa
Koniec miękkiej gry
Poradnik na czas kryzysu gotowy!
31 Baza Lotnictwa Taktycznego apeluje do mediów
Strzelanina w bazie US Army
Triumf żołnierzy-lekkoatletów
Ćwicz w szkole jak w wojsku!
Premierowe strzelania Spike’ami z Apache’ów
Dron-śmigłowiec dla marynarki
Szef MON-u upamiętnił pierwszych poległych w II wojnie
Na motocyklach śladami historii
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Orlik na Alfę
Z najlepszymi na planszy
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Wypadek przed Air Show
Akt oskarżenia w sprawie planu „Warta”
Kadeci będą się uczyć obsługi dronów
Śmierć pilota F-16. Trwa badanie przyczyn wypadku
Zwycięska batalia o stolicę
Norwegowie budują na polskim poligonie
Baobab z miotaczem
Westerplatte, 1 września 1939. Pamiętamy!
Cena wolności. Powstańcze wspomnienia
Polski żołnierz pobił w Chinach rekord świata

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO