moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Z archiwum „Szarego”

Ponad tysiąc unikatowych fotografii, listy żołnierzy podziemia niepodległościowego, dokumenty dotyczące struktury i działalności 3 i 4 pułku Piechoty Legionów AK na Kielecczyźnie – to tylko część zbiorów zgromadzonych przez gen. Antoniego Hedę „Szarego”, legendarnego partyzanta z Gór Świętokrzyskich. Rodzina przekazała je do Archiwum Akt Nowych.

Gen. Antoni Heda „Szary” walczył w kampanii wrześniowej, był żołnierzem Armii Krajowej i dowódcą oddziału partyzanckiego na Kielecczyźnie. – Kilkanaście lat temu zaprosiliśmy generała do nas i nagraliśmy ponadgodzinną relację wideo poświęconą jego historii – wspomina Mariusz Olczak, zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych. Dodaje, że dzięki nawiązaniu kontaktu, teraz Archiwum zyskało cenne zbiory. Wówczas jednak nie wiedziano jeszcze, że generał dysponuje obszerną dokumentacją. – Dowiedzieliśmy się o tym dopiero po jego śmierci, od córki generała, Teresy Hedy-Snopkiewicz – tłumaczy Olczak.

Generał do końca życia był aktywny, organizował i brał udział w wielu uroczystościach i spotkaniach kombatanckich. Zwłaszcza na terenie Kielecczyzny „Szary” był postacią znaną i nadal są tam organizowane uroczystości upamiętniające go. Po śmierci Hedy córka generała liczyła, że dokumentacja przyda się właśnie podczas takich spotkań. Jednak pracownicy Archiwum przekonali ją, by przekazała spuściznę po ojcu do AAN.

– Niedawno Teresa Heda-Snopkiewicz oficjalnie przekazała non profit zbiory do naszego zasobu – dodaje Olczak. Jak podkreśla, wśród najcenniejszych archiwaliów są oryginalne akta 3 i 4 pułku Piechoty Legionów AK, które walczyły na terenie Kielecczyzny. To ponad sto dokumentów dotyczących m.in. struktury i organizacji oddziałów, awansów i odznaczeń żołnierzy, rozkazy i meldunki z działań partyzanckich.

Archiwum otrzymało też cenną teczkę z dokumentacją dotyczącą cichociemnego ppor. Waldemara Szwieca „Robota”, dowódcy zgrupowania działającego w okolicach Końskich. Do historii przeszło zdobycie przez jego oddział we wrześniu 1943 roku miasta Końskie. W teczce są m.in. nieznane zdjęcia „Robota” z okresu wojny i dokumenty osobiste, w tym list do rodziców, w którym wyjaśnia, dlaczego zgłosił się na ochotnika, by zostać zrzuconym do kraju.

Ogromną wartość ma też kolekcja ponad tysiąca fotografii, z których kilkaset pochodzi z okresu II wojny i ukazuje życie w leśnych bazach partyzanckich. Uzupełniają je zdjęcia powojenne z uroczystości kombatanckich, pielgrzymek i obchodów rocznicowych. W przekazanych zbiorach są również dokumenty dotyczące aresztowania po wojnie, śledztwa i pobytu w więzieniu gen. Hedy, a także materiały z czasu stanu wojennego i działalności w środowiskach kombatanckich oraz wspomnienia spisane przez „Szarego”.

Jak zapewnia Olczak, wszystkie te materiały będą dostępne w AAN za kilka miesięcy, gdy zostaną opracowane i zewidencjonowane.

Antoni Heda „Szary” we wrześniu 1939 roku walczył w 12 Dywizji Piechoty, m.in. na Lubelszczyźnie. Potem został komendantem podobwodu Iłża AK, a następnie dowódcą oddziału partyzanckiego AK na Kielecczyźnie. Walczył w składzie zgrupowania por. Jana Piwnika „Ponurego”. Zasłynął zdobyciem niemieckiego więzienia w Starachowicach i uwolnieniem ok. 80 ludzi oraz odbiciem więźniów w Końskich.

Po wojnie „Szary” pozostał w podziemiu niepodległościowym. Jego oddział rozbił w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku więzienie UB w Kielcach, skąd uwolniono kilkuset więźniów politycznych. Heda został aresztowany w 1948 roku i skazany na kilkukrotną karę śmierci, zamienioną potem na dożywocie. Zwolniono go w 1956 roku w ramach amnestii. Działał potem w NSZZ „Solidarność”, w stanie wojennym był internowany.

W 2006 roku został awansowany do stopnia generała brygady. Zmarł w 2008 roku.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Archiwum Akt Nowych

dodaj komentarz

komentarze


Umacnianie ściany wschodniej
 
12 tys. żołnierzy gotowych do działania
Wołyń – pamiętamy
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Planowano zamach na Zełenskiego
Flyer, zdobywca przestworzy
Rekompensaty na ostatniej prostej
Alert pogodowy. Żołnierze są najbliżej zagrożonych miejsc
Dzieci wojny
Tłumy na zawodach w Krakowie
Ewakuacja Polaków z Izraela
Podejrzane manewry na Bałtyku
Broń przeciwko wrogim satelitom
Święto sportów walki w Warendorfie
Pracowity pobyt w kosmosie
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Czarne Pantery, ognia!
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
BWP-1 – historia na dekady
Żołnierze WOT-u szkolili się w Słowenii
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
Cybermiasteczko na Festiwalu Open’er
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Pełna mobilizacja. Żołnierze ruszają na tereny zagrożone powodzią
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Kajakami po medale
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Pierwszy polski lot Apache’a
Czarna Pantera celuje
Niemal 500 absolwentów AWL-u już oficjalnie oficerami WP
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Blue Force vs Red Force w Orzyszu
Zatrzymania na granicach
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Odznaczenia za misję
Najtrudniejsze w służbie na polsko-białoruskiej granicy jest…
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
Ostatnia niedziela…
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Dwa tygodnie „rozgryzania” Homara-K
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
W tydzień poznali smak żołnierskiego fachu
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
Śmierć gorsza niż wszystkie
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
Radar na bezpieczeństwo
Nowe Abramsy już w Wesołej
Potrzebujemy najlepszych
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
Wyższe stawki dla niezawodowych
Międzynarodowy festiwal lotnictwa. Zbliża się Air Show Radom 2025
Bezpieczniejsza Europa
Miliardowe wsparcie dla PGZ
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Ratownik w akcji
Demony wojny nie patrzą na płeć
PGZ buduje suwerenność amunicyjną

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO