Niszczenie zatorów lodowych to jedno z zasadniczych zadań reagowania kryzysowego realizowanego przez jednostki wojskowe DG RSZ wymagające utrzymania w gotowości właściwie przeszkolonego i wyposażonego personelu.

Zakończyło się szkolenie załóg statków powietrznych i żołnierzy wojsk inżynieryjnych w zakresie niszczenia zatorów lodowych na rzekach z wykorzystaniem materiału wybuchowego wykładanego ze śmigłowców. Coroczne szkolenie przeprowadzono na terenie 2 Inowrocławskiego Pułku Inżynieryjnego oraz 1 Brygady lotnictwa Wojsk Lądowych, a organizatorem był Zarząd Inżynierii Wojskowej IRW DG RSZ. Celem głównym było przygotowanie załóg statków powietrznych oraz żołnierzy grup minerskich poddziałów wojsk inżynieryjnych do prowadzenia akcji niszczenia zatorów lodowych z wykorzystaniem materiału wybuchowego wykładanego ze śmigłowców. Określono także cele dodatkowe takie jak: doskonalenie nabytych umiejętności posługiwania się materiałem wybuchowym, środkami zapalającymi, wykonywania zapalników, kruszenia lodu oraz wysadzania wałów przeciwpowodziowych.

W szkoleniu wzięło udział 48 żołnierzy z jednostek inżynieryjnych, 18 pilotów (56 bazy lotniczej, 25 KPow.), oraz 12 instruktorów. O skali przedsięwzięcia świadczy liczba osób zabezpieczających szkolenie: to 99 żołnierzy z 2 pinż i komponentu lotniczego.

Szkolenie, którego kierownikiem był ppłk Piotr Pytel trwało 5 dni i składało się z części teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna obejmowała zapoznanie się z przepisami bezpieczeństwa i zakończyła się egzaminem dopuszczającym do części praktycznej. Część praktyczna szkolenia była realizowana zgodnie z zasadą stopniowania trudności. Praktyczne doskonalenie umiejętności rozpoczęło się od ćwiczenia na środkach ćwiczebnych, a punktem kulminacyjnym szkolenia było wykonywanie zadania na środkach bojowych. Nowością szkolenia był udział śmigłowców W3 oraz Mi-8, które do tej pory nie brały udział w przedmiotowym szkoleniu. Było one zabezpieczane tylko przez śmigłowce Mi-2. Trzy rodzaje śmigłowców bardzo uatrakcyjniły szkolenie – sposób wykładania materiału wybuchowego z pokładu każdego z nich jest inny. Było to możliwe między innymi dzięki opracowanej przez oficerów wojsk inżynieryjnych oraz pilotów Instrukcji o udziale wojsk w akcji przeciwpowodziowej i niszczeniu zatorów lodowych Inż. 599/2018.

Nowością było szkolenie dla przedstawicieli administracji państwowej (Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki) władz samorządowych, Policji, Państwowej Straży Pożarnej powiatu inowrocławskiego oraz lokalnych mediów przeprowadzone przez szefa Oddziału Zagrożeń Niemilitarnych płk. Artura Talika na temat zakresu użycia wojsk inżynieryjnych w sytuacjach kryzysowych.

Na zakończenie postawiono zadania do dalszego funkcjonowania minerskich grup kolejny rok, ze szczególnym zwróceniem uwagi na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa oraz na utrzymaniem we właściwej sprawności sprzętu wojskowego, który w każdej chwili może być potrzebny, który zapewni bezpieczeństwo zarówno żołnierzom jak i ludności cywilnej.

Cele szkoleniowe określone w wytycznych Inspektora Rodzajów Wojsk gen. bryg. Sławomira Owczarka zostały osiągnięte, przede wszystkim dzięki dużemu zaangażowaniu szkolonych jak i instruktorów z 2 pinż, 5 pinż oraz 1 psap. Ważnym elementem szkolenia było zrealizowanie filmu szkoleniowego przez grupę Combat Camera z Centralnej Grupy Psychologicznej. Film będzie jednym z narzędzi do szkolenia w jednostkach wojskowych. Kolejny raz dowódca 2. Inowrocławskiego Pułku Inżynieryjnego płk Bogdan Prokop oraz dowódca komponentu lotniczego ppłk pilot Adam Świderski wraz ze swoją kadrą zapewnili właściwe warunki do szkolenia zarówno saperów jak i pilotów.

Zagrożenia ze strony zatorów lodowych, rodzaje zatorów lodowych Siły i środki Sił Zbrojnych RP mogą być użyte do zwalczania powodzi i zjawisk lodowych oraz usuwania ich skutków tylko wówczas, jeżeli w sytuacji kryzysowej użycia innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające. Oznacza to, że Siły Zbrojne RP działają w tym obszarze na zasadzie wsparcia układu pozamilitarnego.

Zatory lodowe są jednym z z wielu niemilitarnych zagrożeń kryzysowych, które powstają w wyniku spiętrzenie kry i zablokowania ujścia wody powodując jednocześnie lokalne podtopienia i powodzie. Ochrona obiektu (np. infrastruktury mostowej) polega na zniszczeniu kry w czasie spływu lodu w górze rzeki i bezpośrednio przy obiekcie. Kruszenie dużych pól lodowych i płynącej kry rozpoczyna się w górze rzeki. Jeśli w czasie spływu lodów szerokość rzeki uniemożliwia żołnierzom dostanie się na środek jej nurtu, do kruszenia dużych pól lodowych spływających środkiem rzeki kieruje się grupy minerskie działające na śmigłowcach.

Tekst: płk Artur Talik, mjr Piotr Kranc