Delegacja 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej (11 LDKPanc) przybyła 28 października do stolicy północnej Brabancji, aby tradycyjnie, wspólnie z mieszkańcami Bredy celebrować tegoroczne obchody kolejnej rocznicy wyzwolenia miasta przez pancerniaków 1 Polskiej Dywizji Pancernej (1 PDPanc) w październiku 1944 roku.

W tegorocznych uroczystościach przedstawiciele dowództwa 11 LDKPanc, kompania honorowa wraz z pocztem sztandarowym 10. Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa oraz żagańska orkiestra wojskowa stawiły się na holenderskiej ziemi, ażeby wspólnie z weteranami generała Maczka, przybyłymi z kraju, Wielkiej Brytanii i Holandii oraz mieszkańcami Bredy oddać hołd legendarnemu dowódcy i jego żołnierzom.

W sobotni poranek, 28 października br. na Polskim Cmentarzu Wojskowym w Oosterhout odbyła się uroczystość zorganizowana przez władze miasta i Stowarzyszenie 1PDPanc Niderlandy. Obok honorowych uczestników – weteranów z Polski, Anglii, Belgii oraz Holandii, wzięli w niej także udział przedstawiciele rządu Rzeczpospolitej Polskiej. Wśród nich Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Jarosław Sellin, Ambasador RP w Królestwie Niderlandów, Marcin Czepelak, dyrektor Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa, Sławomir Frątczak oraz szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Jan Józef Kasprzyk. Uczestniczył w niej także dyrektor Muzeum Wojska Polskiego, dr Adam Buława oraz polscy żołnierze na czele z dowódcą generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych, generałem dywizji Jarosławem Miką. Honorową asystę zapewnili także polscy harcerze z 100. Poznańskiej Drużyny Harcerzy, polscy harcerze z Edynburga oraz gospodarze – polscy harcerze z Bredy.

Ceremonię rozpoczęło zapalenie symbolicznego znicza pamięci, którego dokonał członek zarządu Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków, Waldemar Kotula w asyście Bolka Krzeszewskiego, prezesa Stowarzyszenia 1PDPanc Niderlandy. Generał brygady Stanisław Czosnek, dowódca Czarnej Dywizji wraz z asystującymi mu oficerami oddał honory i złożył kwiaty pod monumentem upamiętniającym czyn polskich żołnierzy w okresie wojennej pożogi. Dedykowany wyzwolicielom miasta pomnik został odsłonięty w 2012 roku z inicjatywy Wadecka Salewicza, opiekuna polskiego cmentarza i syna żołnierza generała Maczka, śp. Michała Salewicza z 24 Pułku Ułanów.

Kolejnym akcentem tegorocznych uroczystości rocznicowych po przemieszczeniu uczestników do Bredy, był przemarsz kompanii honorowej wraz z orkiestrą ze staromiejskiego rynku pod muzeum miejskie. Żołnierzom z Żagania towarzyszyli również przedstawiciele wszystkich generacji mieszkańców Bredy. Dołączyli do nich także reprezentanci rządu RP na czele z Sekretarzem Stanu, Jarosławem Sellinem, który chwilę wcześniej podpisał w obecności burmistrza miasta Paula Depli list intencyjny w sprawie współudziału władz polskich w budowie Memoriału Generała Stanisława Maczka. Otwarcie tej placówki, która znajdzie się obok Polskiego Cmentarza Wojskowego Ettensebaan planowane w 2019 roku. Po dotarciu do tablicy uczestnicy uroczystości oddali hołd żołnierzom 1PDPanc – wyzwolicielom miasta. Tablica upamiętniająca wyzwolenie Bredy 29 października 1944 roku umiejscowiona jest w miejscu, gdzie ponad siedem dekad temu zorganizowano mszę świętą dedykowaną poległym wyzwolicielom Bredy – żołnierzom 1PDPanc.

– Odczytuję fakt, że mogę przemawiać do Państwa w miejscu, w którym czynił to bisko 73 lata temu gen. Stanisław Maczek, jako szczególne wyróżnienie. Jednocześnie jako dowódca 11 Dywizji Kawalerii Pancernej, która już ponad ćwierć wieku strzeże dziedzictwa bohaterskiej 1 Polskiej Dywizji Pancernej, uznaję za swój najwyższy obowiązek, jak moi poprzednicy, coroczną obecność w Bredzie jako miejscu, w którym została zapisana przez Maczkowców jedna z najwspanialszych kart na szlaku bojowym 1 Polskiej Dywizji Pancernej w latach ostatniej wojny – powiedział dowódca Czarnej Dywizji, generał brygady Stanisław Czosnek.

Spod muzeum miejskiego, którego fronton stanowi fragment dawnych koszar szwoleżerów żołnierze Czarnej Dywizji, zaproszeni goście oraz tłumnie zgromadzeni mieszkańcy miasta przemaszerowali polskim szlakiem pamięci w Bredzie pod Pomnik 1PDPanc w miejskim parku Wilhelminy. Podziwiali oni występy artystyczne w koncercie „Ku pamięci wyzwolicieli Bredy” w wykonaniu między innymi orkiestry wojskowej z Żagania, kwintetu „Poland2Holland”, chóru Cracovia z Eindhoven oraz Grupy dziecięcej Rekonstrukcji Historycznej „Żołnierze Września 1939”.

W godzinach popołudniowych zwieńczeniem dnia wypełnionego chwilami zadumy i wspólnej zabawy był spektakl „Żywot człowieka zabawnego” znanego krakowskiego aktora, Andrzeja Grabowskiego.

Tekst: por. Krzysztof Gonera, Waldemar Kotula