moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Na początku byli… kawalerzyści

Data 6 sierpnia wryła się już w latach trzydziestych ubiegłego wieku w świadomość Polaków dzięki organizowanym corocznie marszom szlakiem Kadrówki. Do końca II RP w każdym szanującym się mieście jedna z ulic nosiła nazwę „6 sierpnia”, a historia 1 Kompanii Kadrowej jako pierwszego oddziału Wojska Polskiego, który wkraczył do Królestwa dzięki właściwej i odpowiedzialnej postawie Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego, była dobrze znana młodzieży szkolnej – pisze ppłk Andrzej Łydka z Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, znawca i miłośnik historii wojskowości, publicysta portalu polska-zbrojna.pl.

Okazuje się jednak, że miano „pierwszego oddziału WP, który wkraczył do Królestwa” piechota powinna przekazać kawalerzystom. Zgodnie z zasadami sztuki wojennej przed rozpoczęciem działań na jakimkolwiek terenie teren ten powinien zostać dokładnie rozpoznany.

Po otrzymaniu od Austriaków 2 sierpnia 1914 roku zgody na wymarsz strzelców do Królestwa Piłsudski postanowił wysłać patrol kawalerii strzeleckiej w kierunku Jędrzejowa. Zadaniem żołnierzy było rozpoznanie w strefie przygranicznej sił rosyjskich i uniemożliwienie mobilizacji. W tym ostatnim celu planowano m.in. napad na punkt mobilizacyjny w Jędrzejowie. Zadanie mieli wykonać, działając na przemian w ubraniach cywilnych i w mundurach, a także stosując dwojakiego rodzaju uzbrojenie: pistolety i bomby własnej konstrukcji oraz karabiny. Wojna nie była jeszcze wypowiedziana i uczestnicy patrolu nie mogli liczyć, że w razie schwytania, otrzymają status jeńców wojennych.

Patrol, dowodzony przez Władysława Belinę-Prażmowskiego, liczył siedmiu kawalerzystów. Byli to: Stanisław Grzmot-Skotnicki, Ludwik Skrzyński „Kmicic”, Stefan Kulesza „Hanka”, Zygmunt Karwacki „Bończa”, Janusz Głuchowski „Janusz” i Antoni Jabłoński „Zdzisław”. Odprawę z patrolem przeprowadził szef Sosnkowski, który po postawieniu zadań i omówieniu sposobów ich realizacji postanowił podtrzymać kawalerzystów na duchu. „Choć będziecie wisieć, ale za to spełnicie pięknie swój obowiązek żołnierski, a historia o was nie zapomni” – powiedział. Po takim dictum nie pozostało nic innego, jak udać się do lokalu Hawełki na być może „ostatni” kieliszek wiśniaku.
Patrol dotarł do granicy 3 sierpnia o drugiej nad ranem. Żołnierze jechali na dwóch bryczkach, ponieważ ta kawaleria nie miała jeszcze koni. Granicę przekroczyli w mundurach i z bagnetami na karabinach. Pod wieczór dotarli pod Jędrzejów. Tu okazało się, że… nie ma czego atakować, gdyż Rosjanie na wieść o zbliżającym się oddziale strzelców, ewakuowali punkt mobilizacyjny. Belina-Prażmowski uznał, że zadanie zostało wykonane i w drodze powrotnej do Krakowa już inną trasą postanowił rozpoznać Słomniki, w których „Bończa” i „Janusz” stwierdzili obecność sześciu szwadronów rosyjskich pograniczników przygotowujących się do wymarszu do Miechowa. Kilka godzin później beliniacy zatrzymali się na nocleg w polu pod pobliskim Prandocinem, gdzie zostali zauważeni przez rosyjski patrol ze składu stacjonującego tam szwadronu pograniczników. Po uzyskaniu od wysłanych na zwiad „Bończy” i „Janusza” informacji, że zaalarmowani ich obecnością Rosjanie zamierzają opuścić Prandocin, Belina-Prażmowski postanowił przyspieszyć to wydarzenie. Nakazał nałożyć bagnety i nacierać tyralierą na wioskę. Poranna mgła pozwoliła zamaskować faktyczne siły strzelców i Rosjanie, nie wiedząc z jak poważnymi siłami mają do czynienia, bez walki opuścili Prandocin. Tym samym Prandocin jako pierwsza miejscowość został odbity przez strzelców z rąk zaborcy. Tyraliera Beliny-Prażmowskiego przemaszerowała przez wioskę. Gdy przechodziła obok romańskiego kościółka została pobłogosławiona przez staruszka księdza Wiatrowskiego, byłego powstańca 1863 roku.

Następny postój Belina-Prażmowski zarządził w Skrzeszowicach, w majątku pana Kleszczyńskiego. Tam strzelcy spożyli zasłużone śniadanie i zarekwirowali za pokwitowaniem, zresztą na propozycję właściciela, pięć koni i siedem siodeł. Dopiero wtedy, 4 sierpnia 1914 roku w Skrzeszowicach powstała pełnoprawna kawaleria. Do ułanów Beliny-Prażmowskiego dołączył na ochotnika syn właściciela majątku, Edward Kleszczyński „Dzik”. Został ósmym ułanem Beliny-Prażmowskiego. Ich akcja trwała 40 godzin. Beliniacy przebyli 150 km i dokładnie rozpoznali teren przyszłych działań strzelców.

Ze wspomnianej siódemki dwóch poległo w latach Wielkiej Wojny („Bończa”) i wojny polsko-sowieckiej („Zdzisław”). Dwaj, Belina-Prażmowski i „Janusz”, byli dowódcami brygad jazdy w wojnie polsko-bolszewickiej, a Grzmot-Skotnicki, „Hanka” i „Kmicic” dowodzili brygadami kawalerii w wojnie 1939 roku. Ósmy ułan, Kleszczyński „Dzik”, w latach Wielkiej Wojny był dowódcą szwadronu w 1 Pułku Ułanów Legionowych I Brygady, w wojnie polsko-bolszewickiej zorganizował szwadron jazdy „jędrzejowskiej” i jako major został dowódcą 11 Pułku Ułanów Legionowych („półcywilny półwojskowy jedenasty legionowy”). Po wojnie osiadł w majątku, lecz nie uchylał się od służby publicznej – przez dwie kadencje był posłem na Sejm RP, a przez jedną kadencję senatorem. Między innymi dzięki zdobytemu doświadczeniu wojennemu został członkiem sejmowej komisji spraw wojskowych. Pod względem kompetencji jako członek tej komisji do dzisiaj może stanowić niedościgły wzór. Podczas mobilizacji zgłosił się na ochotnika do swojego 11 Pułku Ułanów Legionowych i jako zastępca dowódcy przeszedł z nim przez wojnę 1939 roku. Po ucieczce z niewoli działał w konspiracji, a od sierpnia 1944 roku był dowódcą odtworzonej Krakowskiej Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej Armii Krajowej. Po zakończeniu wojny dla takich ludzi nie było miejsca w wyzwolonej Polsce. By uniknąć aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa, przedostał się do 1 Dywizji Pancernej, a w 1950 roku wyjechał do Nowego Jorku. Tam do końca życia działał w organizacjach niepodległościowych.  

Ze względu na późniejsze losy można uznać beliniaków za swego rodzaju Kadrówkę polskiej  kawalerii.

ppłk Andrzej Łydka
Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych

dodaj komentarz

komentarze


Zmiany w dodatkach stażowych
 
Wiceszef MON-u: w resorcie dochodziło do nieprawidłowości
Husarz na straży nieba
Ameryka daje wsparcie
„Widziałem wolną Polskę. Jechała saniami”
Wypadek na szkoleniu wojsk specjalnych
Wioślarze i triatlonistka na podium
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Jak Ślązacy stali się panami własnego domu
Pływacy i maratończycy na medal
Wojskowy bój o medale w czterech dyscyplinach
Święto stołecznego garnizonu
„Sandhurst” – szczęśliwa trzynastka!
Polscy żołnierze stacjonujący w Libanie są bezpieczni
Wojna w świętym mieście, część trzecia
Ta broń przebija obronę przeciwlotniczą
Daglezje poszukiwane
Bohater września ’39 spełnia marzenia
Dumni z munduru
Posłowie dyskutowali o WOT
„Steadfast Defender ’24”. Kolejne uderzenie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Polsko-australijskie rozmowy o bezpieczeństwie
Flaga, flaga państwowa, barwy narodowe – biało-czerwony przewodnik
Wojna w świętym mieście, epilog
Trotyl z Bydgoszczy w amerykańskich bombach
Pilecki ucieka z Auschwitz
Szybki marsz, trudny odwrót
Żołnierze ewakuują Polaków rannych w Gruzji
Gunner, nie runner
Telefon zaufania dla żołnierzy czynny całą dobę
Wytropić zagrożenie
Jakie wyzwania czekają wojskową służbę zdrowia?
Lekkoatleci udanie zainaugurowali sezon
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Operacja „Synteza”, czyli bomby nad Policami
Marynarka pilnuje gospodarczego krwiobiegu
Pytania o europejską tarczę
Pierwsi na oceanie
NATO on Northern Track
W obronie wschodniej flanki NATO
Morska Jednostka Rakietowa w Rumunii
W Italii, za wolność waszą i naszą
Weterani pokazują współczesny wymiar patriotyzmu
Więcej pieniędzy dla żołnierzy TSW
Weterani pod wszechstronną opieką
Awanse na Trzeciego Maja
Tragiczne zdarzenie na służbie
Ukraińscy żołnierze w ferworze nauki
Wojskowi medycy niosą pomoc w Iraku
Pod skrzydłami Kormoranów
Wyrusz szlakiem na Monte Cassino
25 lat w NATO – serwis specjalny
NATO na północnym szlaku
Systemy obrony powietrznej dla Ukrainy
Priorytety polityki zagranicznej Polski w 2024 roku
Pierwszy polski F-35 na linii produkcyjnej

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO