W ciągu jednego tygodnia sytuacja na Ukrainie zmieniła perspektywę postrzegania współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa, które od ćwierć wieku funkcjonowały w Europie – mówi płk Dariusz Kozerawski z Akademii Obrony Narodowej. Najmłodszy profesor zwyczajny w polskim wojsku jest światowym autorytetem w dziedzinie m.in. stosunków międzynarodowych.
Bada Pan konflikty zbrojne?
Owszem, ale nie tylko. Zajmuję się też strategią bezpieczeństwa i bezpieczeństwem międzynarodowym. Należy pamiętać, że wiedza stosunkowo szybko się starzeje i wiele w ciągu roku zarówno pod względem uwarunkowań geostrategicznych, politycznych, społecznych, jak i militarnych może się zmienić. Nie możemy dziś przygotowywać żołnierzy do udziału w obecnych konfliktach, musimy położyć nacisk na kształcenie i szkolenie ich do przyszłych działań, zarówno na terytorium kraju, jak i poza jego granicami, przewidując różne scenariusze rozwoju sytuacji w środowisku międzynarodowym.
Przykładem może być sytuacja na Ukrainie…
Właśnie. W ciągu jednego tygodnia zmieniła ona perspektywę postrzegania współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa, które od ćwierć wieku funkcjonowały w Europie. Każde spotkanie dotyczące tej kwestii do niedawna zaczynało się od stwierdzenia, że Europie nie zagraża klasyczny konflikt zbrojny, ale terroryzm, cyberterroryzm czy przestępczość zorganizowana. Teraz, po próbie zastraszania suwerennego państwa, leżącego blisko granic Sojuszu groźbą użycia siły, należy ten pogląd zredefiniować, tak jak wiele innych kwestii dotyczących bezpieczeństwa Unii Europejskiej i NATO. Dlatego pracownicy naukowo-dydaktyczni AON, biorąc kilka lat temu udział w pracach nad Strategicznym Przeglądem Bezpieczeństwa Narodowego (2010-2012), podkreślali, że trzeba permanentnie rozwijać potencjał obronny i zdolności naszych sił zbrojnych w ścisłej współpracy z państwami sojuszniczymi.
Mówimy o Ukrainie, ale badał Pan przecież sytuację bezpieczeństwa także w wielu innych krajach.
W końcu lat 90. uczestniczyłem jako oficer operacyjny, a potem łącznikowy odpowiedzialny za kontakty z przedstawicielami władz i sił lokalnych, w misji SFOR w Bośni i Hercegowinie. Potem już jako naukowiec odwiedzałem kolejne kraje i rejony konfliktów. W sumie byłem chyba już w ponad 30 krajach w Europie, na Bliskim Wschodzie, Kaukazie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej.
Liczył Pan, ile czasu spędził za granicą?
Nie, ale myślę, że uzbierałoby się kilka lat. Zwykle w jedno miejsce działań zbrojnych lub stabilizacyjnych jadę na kilka tygodni. Moim zadaniem jest gromadzenie zdobytej tam wiedzy i doświadczeń, jej analiza i opracowywanie, a następnie przekazywanie jej oficerom i studentom cywilnym podczas kursów i studiów prowadzonych w Akademii Obrony Narodowej oraz innym badaczom w trakcie zagranicznych konferencji i sympozjów naukowych.
Były chwile, gdy czuł się Pan w niebezpieczeństwie?
Oczywiście. Jak każdy żołnierz w strefie działań wojennych mam świadomość zagrożenia. Jednak do tego uczucia należy się po prostu przyzwyczaić i koncentrować na wykonywaniu swoich zadań.
Jak zdobyta przez Pana wiedza trafia potem do armii?
Dzięki zajęciom dydaktycznym w AON, programom kształcenia oraz publikacjom. Jedną z najlepszych inwestycji w przyszłość jest profesjonalne nauczanie przyszłych dowódców i oficerów sztabowych na szczeblu strategicznym i operacyjnym. W AON kształcimy na Podyplomowych Studiach Polityki Obronnej przyszłych polskich generałów oraz w ramach innych studiów i kursów – pułkowników i majorów.
Jakie to uczucie być najmłodszym profesorem w naszej armii?
To niewątpliwie duża satysfakcja, ale jednocześnie nadal mi się wydaje, że dopiero wczoraj skończyłem szkołę oficerską we Wrocławiu, a przecież od tej chwili minęło już około 25 lat... Pragnę podkreślić, że kiedy praca zawodowa jest pasją, czas szybko płynie, a zdobywanie stopni i tytułów naukowych przychodzi jakby przy okazji...
Wiele osób uważa, że po osiągnięciu tytułu profesora można osiąść na laurach.
Tak, nierzadko spotyka się podobne opinie. Ja jednak nie mam takiego odczucia ani zamiaru. Nadal chcę się rozwijać naukowo, prowadzić badania i dzielić się wiedzą z innymi. W planach mam kolejny wyjazd do Afganistanu. Byłem tam w 2009 i 2012 r. i teraz chcę sprawdzić, co się zmieniło i jak będzie się rozwijać sytuacja w tym kraju po zakończeniu operacji ISAF. Kolejne cele to Irak, Syria, Jordania i Bałkany. Mój pomysł na naukę to „zderzanie teorii z praktyką”. Staram się być w miejscach konfliktów i prowadzić tam naukowe badania terenowe.
Na czym one polegają?
Prowadzę zazwyczaj społeczne badania jakościowe i ilościowe, a potem zebraną wiedzę weryfikuję np. w trakcie tzw. obserwacji uczestniczącej. W moim przypadku polega to między innymi na prowadzeniu prac badawczych w sztabach i instytucjach na szczeblu strategicznym oraz operacyjnym, jak i na szczeblu taktycznym. Nierzadko wiązało się to z koniecznością udziału w patrolach, lotach rozpoznawczych, spotkaniach z władzami lokalnymi, nadzorowaniu szkolenia lokalnych sił bezpieczeństwa, uczestnictwem w pracach zespołów współpracy cywilno-wojskowej prowadzonych w strefie działań bojowych lub stabilizacyjnych w Afganistanie, Iraku, Kosowie lub Bośni i Hercegowinie.
***
Płk prof. dr hab. Dariusz Kozerawski, prorektor ds. wojskowych i współpracy zagranicznej Akademii Obrony Narodowej, jest specjalistą w dziedzinie konfliktów zbrojnych i strategii bezpieczeństwa. W AON kierował Katedrą Europeistyki oraz Katedrą Strategii i Geostrategii. Pod koniec stycznia, jako 46-latek, otrzymał od prezydenta Bronisława Komorowskiego tytuł profesorski.
autor zdjęć: Kancelaria Prezydenta
komentarze